فصل 4: انگیزش

نخستین نظریه های انگیزش :

• نظریه سلسله مراتب نیازها

• تئوری

X و تئوری Y

تئوری بهداشت انگیزش

فصل 4: انگیزش

نخستین نظریه های انگیزش :

• نظریه سلسله مراتب نیازها

• تئوری

نظریه سلسله مراتب نیاز ها :

• نظریه سلسله مراتب نیاز ها که توسط آبراهام مزلو ارائه شد از مشهورترین نظریه های انگیزش است .

• مزلو اساس فرض خود را بر این گذاشت که در درون هر انسان پنج دسته نیاز (به صورت طبقه بندی شده ) وجود دارد.
• اگر نیازی به صورت اساسی و به مقدار لازم ارضا شود دیگر ایجاد انگیزه نمی کند و باعث تحریک فرد نمی گردد

• برای انگیزش فرد باید محل شخص در سلسله مراتب نیازها مشخص گردد و آنگاه درجهت ارضای همان نیازها یا آنها که در سطح بالاتر قرار دارند اقدام شود

X و تئوری Y

تئوری بهداشت انگیزش

تئوری

تئوری

1. کارکنان به صورت فطری و طبیعی کار را دوست ندارند و در صورت امکان سعی می کنند از انجام آن اجتناب نمایند .
2. از آنجا که کارکنان کار را دوست ندارند ، باید آنان را مجبور کرد و کنترل نمود و یا تهدید کرد تا بتوان به هدفهای مورد نظر دست یافت .
3. کارکنان از زیر بار مسئولیت شانه خالی می کنند ، لذا باید به صورت رسمی آنها را هدایت و رهبری کرد .
4. بیشتر کارکنان امنیت را بالاتر از عوامل دیگر مربوط به کار ، قرار می دهند و هیچ نوع جاه طلبی و بلند پروازی ندارند .

تئوری

1. کارکنان کار را امری طبیعی و همانند تفریح یا بازی می پندارند
2. کسی که خود را به هدف یا هدف هایی متعهد نموده است دارای نوعی خود رهبری و خود کنترلی می باشد .
3. بیشتر افراد می توانند مسئولیت بپذیرند و حتی در پی پذیرفتن مسئولیتها بر آیند .
4. خلاقیت ، یعنی توانایی برای گرفتن تصمیمات خوب وبیشتر افراد جامعه دارای این ویژگی هستند ؛ این امر تنها از ویژگی های مدیران نیست .

تئوری بهداشت - انگیزش

• تئوری بهداشت انگیزش به وسیله یک روانشناس به نام فردریک هرزبرگ ارائه شد .
• از نظر هرزبرگ رضایت عکس نارضایتی نیست
• هرزبرگ عواملی را که در نارضایتی موثر هستند را عوامل بهداشتی نامید وعواملی که موجب رضایت می شوند را عوامل انگیزشی نامید .

تئوری های نوین انگیزش

• تئوری مبتنی بر نیازهای سه گانه
• نظریه تعیین هدف
• تئوری تقویت رفتار
• نظریه برابری
• نظریه انتظار

تئوری مبتنی بر نیاز های سه گانه

دیوید مک کللند و تعدادی دیگر از پژوهشگران سه عامل انگیزشی ذی ربط یا نیاز را پیشنهاد نمودند که عبارتند از :

1. نیاز به کسب موفقیت
2. نیاز به کسب قدرت و اعمال آن
3. نیاز به ایجاد دوستی

نظریه تعیین هدف

• تئوری مزبور تیانگر این است که قصد یا اراده فرد یا سازمان را می توان به عنوان منبع اصلی انگیزش به حساب آورد .
• پذیرفتن هدف های مشکل توسط کارکنان در مقایسه با هدف های آسان باعث ارائه عملکرد عالی تری خواهد شد . در واقع هدف های چالشگر و هماورد طلب باعث انگیزش می شوند .
• اهداف ترجیحا مشارکتی انتخاب می شوند

تئوری تقویت رفتار

• تئوری تقویت رفتار نقطه مقابل نظریه تعیین هدف است
• در تئوری تقویت رفتار به جای توجه به عوامل درونی به عوامل محیطی توجه می شود
• در تئوری تقویت رفتار بحث قانون علت و معلولی وجود دارد

نظریه برابری

• کارکنان و اعضای سازمان مدام خود را با دیگران مقایسه می کنند
• سه مرجع برای برای مقایسه همواره مورد توجه است : دیگران ، سیستم و خود
• هنگامی که افراد بین داده و ستاده در مقایسه با دیگران نوعی ظلم و نابرابری مشاهده کنند دچار نوعی تنش می شوند و این تنش باعث ایجاد انگیزش می شود و فرد در پی چیزی بر می آید که عدالت و انصاف است.

X و تئوری Y

داگلاس مک گرگور دو دیدگاه متمایز از انسان ارائه کرد : یک دیدگاه اصولا منفی که آن را تئوری

تئوری

X خواند و یک دیدگاه مثبت که آن را تئوری Y نامیدX بر این فرض قرار می گیرند که نیاز های رده پایین بر فرد حاکم هستند و تئوری Y بر این اساس قرار می گیرد که نیازهای رده بالاتر بر فرد حاکم هستندX بر اساس مفروضات زیر قرار دارد :Y بر اساس مفروضات زیر قرار دارد :

نظریه انتظار

• نظریه انتظار از ویکتور روم یکی از پذیرفته شده ترین توجیهاتی است که در باره انگیزش می شود .
• این نظریه شامل سه متغیر می گردد : 1- اهمیت 2- رابطه بین عملکرد و پاداش 3- رابطه بین تلاش و عملکرد
• استدلال نظریه انتظار : گرایش به نوعی عمل در جهتی مشخص در گرو انتظاراتی است که پیامد آن مشخص می باشد و نتیجه مزبور مورد علاقه عامل یا فاعل می باشد

تئوری های انگیزش در محدوده فرهنگی قرار دارند

• بیشتر تئوری های انگیزش به وسیله آمریکایی ها ، درباره آمریکایی ها و در ایالات متحده آمریکا ارائه شده است