آموزش نگارش پرسشنامه پایان نامه تمام گرایش‌های مدیریت

پرسشنامه متداول ترین ابزار جمع آوری اطلاعات در پایان‌نامه رشته مدیریت است. پرسشنامه عبارت است از مجموعه‌ای از پرسش‌های هدف دار که با بهره‌گیری از مقیاس‌های گوناگون نظر، دیدگاه و بینش یک فرد پاسخگو را مورد سنجش قرار می دهد(حافظ نیا،1377).

جهت نگارش پرسشنامه برای پایان نامه ابتدا باید موضوع مورد بررسی به مولفه‌های آن تجزیه شود. مثلا وقتی موضوع بررسی کیفیت زندگی کاری است باید مولفه‌های موجد کیفیت مانند رضایت، انگیزش، خلاقیت را در نظر گرفت. هر یک از این مولفه‌ها یک فرضیه یا سوال تحقیق را می‌سازند. در مرحله بعد باید برای هر مولفه یک مجموعه آیتم را شناسائی کرد. برمبنای نظریه چرچیل (1979) برای ایجاد یک مقیاس زمانیکه ابعاد شناسائی شدند باید مجموعه ای از آیتم ها در ارتباط با هر بعد ایجاد گردند(سین و دیگران،2005). زمانیکه مجموعه آیتم‌ها را شناسائی کردید باید با نظر اساتید و متخصصین به یک جمع بندی برسید و پرسشنامه مقدماتی را تدوین کنید.

 اجزای پرسشنامه

هر پرسشنامه به طور معمول شامل دو دسته سوالات عمومی و تخصصی است. سوالات عمومی مشخصات فردی پاسخ دهندگان را در بر میگیرد. این سوالات عبارتند از: جنسیت، سن، مرتبه سازمانی، وضعیت استخدامی و میزان تحصیلات.
سوالات تخصصی بخش اصلی پرسشنامه است که براساس مولفه‌های تشکیل دهنده موضوع شکل گرفته است. جهت امتیاز دهی و ارزش گزاری کمی پاسخ‌های سوالات تخصصی از طیف لیکرت استفاده می‌شود.

گزینه انتخابی	بسیار کم	کم	متوسط	زیاد	بسیار زیاد
امتیاز	1	2	3	4	5

نمره دهی به سوالات در طیف لیکرت

گویه ها و سوالات پرسشنامه

برای تهیه یک پرسشنامه تحلیل آماری با طیف لیکرت دو راه کار وجود دارد. نخست می توانید از یک پرسشنامه استاندارد که قبلا روائی و پایائی آن اندازه گیری شده است استفاده کنید. اما اگر پرسشنامه استاندارد در زمینه مورد بررسی شما وجود ندارد راه کار بعدی استفاده از پرسشنامه محقق ساخته است. در پرسشنامه محقق ساخته نیز مانند پرسشنامه استاندارد باید سازه اصلی، ابعاد و گویه ها مشخص شود. برای نمونه فرض کنید شما می خواهید در زمینه سنجش رضایت از سایت پارس مدیر تحقیق کنید. در این مطالعه رضایت سازه (construct) اصلی مورد بررسی است. برای مطالعه یک سازه آن را به ابعاد اصلی آن تجزیه می‌کنند. برای مثال رضایت از ویژگی های فنی و رضایت از کیفیت مطالب را می توان دو بعد اصلی ارزیابی رضایت از سایت پارس مدیر دانست. دقت کنید هر بعد یا عامل (Factor) نیز یک سازه جدید محسوب می شود به عبارت دیگر شما نمی توانید دکر کنید: رضایت شما از ویژگی های فنی سایت پارس مدیر چقدر است؟

ابعاد که از آنها تحت عنوان متغیر پنهان (latent variable) نیز یاد می‌شود متغیرهائی هستند که به صورت مستقیم قابل مشاهده نیستند. برای مثال متغیر رضایت فنی را در نظر بگیرید. رضایت فنی فرد را نمی‌توان به صورت مستقیم مشاهده کرد و سنجید. به همین منظور برای سنجش متغیرهای پنهان از سنجه‌ها یا گویه‌ها (items) استفاده می‌کنند. این گویه ها متغیرهای قابل مشاهده (observable variable) هستند. برای مثال رضایت از سرعت سایت، قالب سایت، موتور جستجو و مواردی از این دست متغیرهای قابل مشاهده برای متغیر پنهان رضایت فنی هستند. هر یک از گویه ها که بصورت سوالی مطرح شوند یک پرسش را می سازند. مجموعه این پرسش ها یک پرسشنامه را می سازد. منظور از تعریف عملیاتی یک متغیر نیز همین تعریف متغیر براساس گویه ها یا مقادیر اندازه پذیر است. سازه‌ها یا متغیرهای پنهان و متغیرهای مشاهده شده دو مفهوم اساسی در تحلیل‌های آماری بویژه بحث تحلیل عاملی و مدل‌یابی معدلات ساختاری هستند.

روایی پرسشنامه

مقصود از روائی آن است که وسیله اندازه گیری، بتواند خصیصه و ویژگی مورد نظر را اندازه بگیرد (خاکی،1378). در پایان نامه‌های مدیریت عموماً برای بررسی روایی پرسشنامه از روش روایی صوری و محتوائی استفاده می‌شود 

روائی پرسشنامه یا قابلیت اعتبار ابزار اندازه گیری

قابلیت اعتماد (پایایی یا Reliability)  و همچنین اعتبار (روایی یا Validity) یک پرسشنامه یا ابزار اندازه گیری، از موضوعات بسیار مهم در امر جمع آوری اطلاعات و مشاهدات می‌باشد که متاسفانه گاهی مورد غفلت قرار می‌گیرد.. در اینجا به شرح این دو موضوع مهم می‌پردازیم:

منبع اصلی: روش های تحقیق در علوم رفتاری، تالیف دکتر زهره سرمد، عباس بازرگان و الهه حجازی. 1376، موسسه نشر آگه، تهران.

منبع: http://www.spss-iran.com

روائی یا قابلیت اعتبار ابزار اندازه گیری

مفهوم اعتبار (روایی) به این سوال پاسخ می‌دهد که ابزار اندازه گیری تا چه حد خصیصه مورد نظر را می سنجد. بودن آگاهی از اعتبار ابزار اندازه گیری نمی‌توان به دقت داده های حاصل از آن اطمینان داشت. ابزار اندازه گیری ممکن است برای اندازه گیری یک خصیصه ویژه دارای اعتبار باشد، در حالی که برای سنجش همان خصیصه بر روی جامعه دیگر از هیچ گونه اعتباری برخوردار نباشد. برای مثال یک آزمون ریاضی ممکن است برای سنجش توانایی ریاضی دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی از اعتبار لازم برخوردار باشد اما برای سنجش توانایی ریاضی دانش آموزان پایه سوم راهنمایی فاقد اعبتار باشد. روش های متعددی برای تعیین اعتبار ابزار اندازه گیری وجود دارد که در این جا به اختصار در مورد هر یک توضیح داده خواهد شد؛

۱- اعبتار محتوا
اعتبار محتوا نوعی اعتبار است که معمولا برای بررسی اجزای تشکیل دهنده یک ابزار اندازه گیری به کار برده می‌شود. به عنوان مثال برای یک آزمون پیشرفت تحصیلی باید اعتبار محتوای آن را مورد نظر قرار داد. اعتبار محتوای یک ابزار اندازه گیری به سوال های تشکیل دهنده آن بستگی دارد. اگر سوال های ابزار معرف وپژگی ها و مهارت های ویژه ای باشد که محقق قصد اندازه گیری آن‌ها را داشته باشد، آزمون دارای اعتبار محتوا است. برای اطمینان از اعتبار محتوا، باید در موقع ساختن ابزار (مانند طراحی پرسشنامه) چنان عمل کرد که سوال های تشکیل دهنده ابزار معرف قسمت های محتوای انتخاب شده باشد. بنابراین اعتبار محتوا ویژگی ساختاری ابزار است که همزمان با تدوین آزمون در آن تنیده می‌شود. اعتبار محتوای یک آزمون معمولا توسط افرادی متخصص در موضوع مورد مطالعه تعیین می‌شود. از این رو اعتبار محتوا به قضاوت داوران بستگی دارد.

۲- اعبتار ملاکی
اعتبار ملاکی عبارتست از کارآمدی یک ابزار اندازه گیری در پیش بینی رفتار یک فرد در موقعیت های خاص. برای این منظور عملکرد هر فرد در آزمون با یک ملاک مقایسه می‌شود. به عبارت دیگر اعتبار ملاکی یک ابزار اندازه گیری عبارتست از همبستگی بین نمرات آزمون و نمره ملاک. اعتبار ملاکی بر دو نوع است:

1- اعتبار پیش بین ، 2- اعتبار همزمان

1-اعتبار پیش بین: در اندازه گیری های روانی- تربیتی، اعتبار پیش بین عبارتست از بررسی رابطه نمره های آزمونی که برخی ویژگی ها را می سنجد و آن چه ادعای پیش بینی آن را دارد. اعتبار پیش بین می‌تواند به وسیله رابطه عملکرد در یک آزمون با آزمون ملاک رفتاری به دست آید. به عبارت دیگر ضریب همبستگی نمره های حاصل از اجرای آزمون با نمره های متغیر ملاک، نمایانگر اعتبار پیش بین است. برای مثال در یک تحقیق، 882 مرد و زن به یک آزمون رغبت شغلی پاسخ گفته اند. آزمونی ها 12 ساله بودند و در 19 سالگی مجدد مورد بررسی قرار گرفتند. 51 درصد به شغلی که در آزمون انتخاب کرده بودند اشتغال داشتند. این داده ها اعبتار پیش بین این ابزار را نشان می‌دهد.

2- اعتبار همزمان: اعتبار همزمان در مواردی به کار می‌رود که داده های حاصله از دو اندازه گیری در یک زمان در دسترس باشد. در این گونه موارد عملکرد در یک آزمون به عملکرد در آزمون دیگر مرتبط می‌گردد. این فرایند اعتبار همزمان نامیده می‌شود. اعتبار همزمان در مواردی محاسبه می‌شود که هدف جانشین کردن یک ابزار اندازه گیری به جای ابزار دیگری باشد. این امر بیشتر به علت ملاحظات مربوط به سهولت اجرای آزمون یا جانشین کردن یک آزمون کوتاهتر به جای یک آزمون طویل تر است. در این مورد نیز ضریب همبستگی بین نمره های حاصل از اجرای آزمون با نمره های بدست آمده از اجرای آزمون دیگر یا اندازه های حاصل از اندازه گیری دیگری که همزمان به عمل آمده است به عنوان میزان اعتبار اندازه گیری به کار می‌رود.

۳- اعتبار سازه
اعتبار سازه یک ابزار اندازه گیری نمایانگر آن است که ابزار اندازه گیری تا چه اندازه یک سازه یا خصیصه ای را که مبنای نظری دارد می سنجد. در بررسی اعتبار سازه باید به تدوین فرضیه هایی درباره مفاهیم اندازه گیری شده، آزمودن این فرضیه ها و محاسبه همبستگی نتایج با اندازه گیری اولیه پرداخت. اگر ضریب همبستگی حاصله بالا باشد اعتبار سازه افزایش می‌یابد ولی اگر همبستگی معنی دار نباشد علت را می‌توان به عوامل زیر نسبت داد:

- جمع آوری داده ها با اشکال همراه بوده است.
- پیش بینی و فرضیه ها غلط بوده است.
- ابزار، خصیصه مورد نظر را اندازه گیری نمی‌کند.

اگر چه فرایند برقراری اعتبار سازه امر بی انتهایی است ولی محقق یا سازنده آزمون می‌تواند اعتبار سازه یک آزمون را در موقعیت های خاص نشان دهد. از جمله شیوه هایی که برای تعیین اعتبار سازه به کار می‌رود موارد زیر است:

- تفاوت های گروهی: اگر نظریه ای تفاوتی را بین گروهها (یا هیچ تفاوتی را) در نمرات آزمون پیش بینی کند، آزمونی که این تفاوت را نشان دهد (یا ندهد) دارای اعتبار سازه است. برای مثال پیش بینی می‌شود که کودکان و بزرگسالان در بلوغ اجتماعی با هم تفاوت دارند. بنابراین اگر آزمونی که برای اندازه گیری خصیصه بلوغ اجتماعی ساخته شده باشد، تفاوت معنی داری را بین کودکان و بزرگسالان نشان دهد دارای اعتبار سازه است.
- تغییرات: چنانچه نظریه ای پیش بینی کند که خصیصه مورد اندازه گیری تحت تاثیر زمان یا مداخله آزمایشی قرار می گیرد، اگر نمرات آزمون این تاثیر را نشان دهد داراری اعتبار سازه است. برای مثال اگر آزمونی مهارت های کلامی را می سنجد باید با افزایش سن آزمودنی ها نمرات افزایش یابد، یا اگر مداخله اجتماعی برای پرورش این مهارت ها صورت گرفته باشد نمرات پیش آزمون و پس آزمون باید تغییرات معنی داری را نشان دهد.
- اعتبار همگرا و واگرا (تشخیصی): هر گاه یک یا چند خصیصه از طریق دو یا چند روش اندازه گیری شوند همبستگی بین این اندازه گیری ها دو شاخص مهم اعتبار را فراهم می آورد. اگر همبستگی بین نمرات آزمون هایی که خصیصه واحدی را اندازه گیری می‌کند بالا باشد، آزمون ها دارای اعتبار همگرا می‌باشد. چنانچه همبستگی بین آزمون هایی که خصیصه های متفاوتی را اندازه گیری می‌کند پایین باشد، آزمون ها دارای اعبتار تشخیصی یا واگرا است.

۴- اعبتار عاملی
اعتبار عاملی صورتی از اعتبار سازه است که از طریق تحلیل عاملی به دست می‌آید. یک عامل، یک متغیر فرضی (سازه) است که نمرات مشاهده شده را در یک یا چند متغیر تحت تاثیر قرار می‌دهد. هر گاه تحلیل عاملی روی یک ماتریس همبستگی صورت گیرد آزمون هایی که تحت تاثیر عوامل خاصی قرار گرفته دارای بار عاملی بالا در آن عامل است 

روائی پرسشنامه یا قابلیت اعتبار ابزار اندازه گیری

قابلیت اعتماد (پایایی یا Reliability)  و همچنین اعتبار (روایی یا Validity) یک پرسشنامه یا ابزار اندازه گیری، از موضوعات بسیار مهم در امر جمع آوری اطلاعات و مشاهدات می‌باشد که متاسفانه گاهی مورد غفلت قرار می‌گیرد.. در اینجا به شرح این دو موضوع مهم می‌پردازیم:

منبع اصلی: روش های تحقیق در علوم رفتاری، تالیف دکتر زهره سرمد، عباس بازرگان و الهه حجازی. 1376، موسسه نشر آگه، تهران.

روائی یا قابلیت اعتبار ابزار اندازه گیری

مفهوم اعتبار (روایی) به این سوال پاسخ می‌دهد که ابزار اندازه گیری تا چه حد خصیصه مورد نظر را می سنجد. بودن آگاهی از اعتبار ابزار اندازه گیری نمی‌توان به دقت داده های حاصل از آن اطمینان داشت. ابزار اندازه گیری ممکن است برای اندازه گیری یک خصیصه ویژه دارای اعتبار باشد، در حالی که برای سنجش همان خصیصه بر روی جامعه دیگر از هیچ گونه اعتباری برخوردار نباشد. برای مثال یک آزمون ریاضی ممکن است برای سنجش توانایی ریاضی دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی از اعتبار لازم برخوردار باشد اما برای سنجش توانایی ریاضی دانش آموزان پایه سوم راهنمایی فاقد اعبتار باشد. روش های متعددی برای تعیین اعتبار ابزار اندازه گیری وجود دارد که در این جا به اختصار در مورد هر یک توضیح داده خواهد شد؛

۱- اعبتار محتوا
اعتبار محتوا نوعی اعتبار است که معمولا برای بررسی اجزای تشکیل دهنده یک ابزار اندازه گیری به کار برده می‌شود. به عنوان مثال برای یک آزمون پیشرفت تحصیلی باید اعتبار محتوای آن را مورد نظر قرار داد. اعتبار محتوای یک ابزار اندازه گیری به سوال های تشکیل دهنده آن بستگی دارد. اگر سوال های ابزار معرف وپژگی ها و مهارت های ویژه ای باشد که محقق قصد اندازه گیری آن‌ها را داشته باشد، آزمون دارای اعتبار محتوا است. برای اطمینان از اعتبار محتوا، باید در موقع ساختن ابزار (مانند طراحی پرسشنامه) چنان عمل کرد که سوال های تشکیل دهنده ابزار معرف قسمت های محتوای انتخاب شده باشد. بنابراین اعتبار محتوا ویژگی ساختاری ابزار است که همزمان با تدوین آزمون در آن تنیده می‌شود. اعتبار محتوای یک آزمون معمولا توسط افرادی متخصص در موضوع مورد مطالعه تعیین می‌شود. از این رو اعتبار محتوا به قضاوت داوران بستگی دارد.

۲- اعبتار ملاکی
اعتبار ملاکی عبارتست از کارآمدی یک ابزار اندازه گیری در پیش بینی رفتار یک فرد در موقعیت های خاص. برای این منظور عملکرد هر فرد در آزمون با یک ملاک مقایسه می‌شود. به عبارت دیگر اعتبار ملاکی یک ابزار اندازه گیری عبارتست از همبستگی بین نمرات آزمون و نمره ملاک. اعتبار ملاکی بر دو نوع است:

1- اعتبار پیش بین ، 2- اعتبار همزمان

1-اعتبار پیش بین: در اندازه گیری های روانی- تربیتی، اعتبار پیش بین عبارتست از بررسی رابطه نمره های آزمونی که برخی ویژگی ها را می سنجد و آن چه ادعای پیش بینی آن را دارد. اعتبار پیش بین می‌تواند به وسیله رابطه عملکرد در یک آزمون با آزمون ملاک رفتاری به دست آید. به عبارت دیگر ضریب همبستگی نمره های حاصل از اجرای آزمون با نمره های متغیر ملاک، نمایانگر اعتبار پیش بین است. برای مثال در یک تحقیق، 882 مرد و زن به یک آزمون رغبت شغلی پاسخ گفته اند. آزمونی ها 12 ساله بودند و در 19 سالگی مجدد مورد بررسی قرار گرفتند. 51 درصد به شغلی که در آزمون انتخاب کرده بودند اشتغال داشتند. این داده ها اعبتار پیش بین این ابزار را نشان می‌دهد.

2- اعتبار همزمان: اعتبار همزمان در مواردی به کار می‌رود که داده های حاصله از دو اندازه گیری در یک زمان در دسترس باشد. در این گونه موارد عملکرد در یک آزمون به عملکرد در آزمون دیگر مرتبط می‌گردد. این فرایند اعتبار همزمان نامیده می‌شود. اعتبار همزمان در مواردی محاسبه می‌شود که هدف جانشین کردن یک ابزار اندازه گیری به جای ابزار دیگری باشد. این امر بیشتر به علت ملاحظات مربوط به سهولت اجرای آزمون یا جانشین کردن یک آزمون کوتاهتر به جای یک آزمون طویل تر است. در این مورد نیز ضریب همبستگی بین نمره های حاصل از اجرای آزمون با نمره های بدست آمده از اجرای آزمون دیگر یا اندازه های حاصل از اندازه گیری دیگری که همزمان به عمل آمده است به عنوان میزان اعتبار اندازه گیری به کار می‌رود.

۳- اعتبار سازه
اعتبار سازه یک ابزار اندازه گیری نمایانگر آن است که ابزار اندازه گیری تا چه اندازه یک سازه یا خصیصه ای را که مبنای نظری دارد می سنجد. در بررسی اعتبار سازه باید به تدوین فرضیه هایی درباره مفاهیم اندازه گیری شده، آزمودن این فرضیه ها و محاسبه همبستگی نتایج با اندازه گیری اولیه پرداخت. اگر ضریب همبستگی حاصله بالا باشد اعتبار سازه افزایش می‌یابد ولی اگر همبستگی معنی دار نباشد علت را می‌توان به عوامل زیر نسبت داد:

- جمع آوری داده ها با اشکال همراه بوده است.
- پیش بینی و فرضیه ها غلط بوده است.
- ابزار، خصیصه مورد نظر را اندازه گیری نمی‌کند.

اگر چه فرایند برقراری اعتبار سازه امر بی انتهایی است ولی محقق یا سازنده آزمون می‌تواند اعتبار سازه یک آزمون را در موقعیت های خاص نشان دهد. از جمله شیوه هایی که برای تعیین اعتبار سازه به کار می‌رود موارد زیر است:

- تفاوت های گروهی: اگر نظریه ای تفاوتی را بین گروهها (یا هیچ تفاوتی را) در نمرات آزمون پیش بینی کند، آزمونی که این تفاوت را نشان دهد (یا ندهد) دارای اعتبار سازه است. برای مثال پیش بینی می‌شود که کودکان و بزرگسالان در بلوغ اجتماعی با هم تفاوت دارند. بنابراین اگر آزمونی که برای اندازه گیری خصیصه بلوغ اجتماعی ساخته شده باشد، تفاوت معنی داری را بین کودکان و بزرگسالان نشان دهد دارای اعتبار سازه است.
- تغییرات: چنانچه نظریه ای پیش بینی کند که خصیصه مورد اندازه گیری تحت تاثیر زمان یا مداخله آزمایشی قرار می گیرد، اگر نمرات آزمون این تاثیر را نشان دهد داراری اعتبار سازه است. برای مثال اگر آزمونی مهارت های کلامی را می سنجد باید با افزایش سن آزمودنی ها نمرات افزایش یابد، یا اگر مداخله اجتماعی برای پرورش این مهارت ها صورت گرفته باشد نمرات پیش آزمون و پس آزمون باید تغییرات معنی داری را نشان دهد.
- اعتبار همگرا و واگرا (تشخیصی): هر گاه یک یا چند خصیصه از طریق دو یا چند روش اندازه گیری شوند همبستگی بین این اندازه گیری ها دو شاخص مهم اعتبار را فراهم می آورد. اگر همبستگی بین نمرات آزمون هایی که خصیصه واحدی را اندازه گیری می‌کند بالا باشد، آزمون ها دارای اعتبار همگرا می‌باشد. چنانچه همبستگی بین آزمون هایی که خصیصه های متفاوتی را اندازه گیری می‌کند پایین باشد، آزمون ها دارای اعبتار تشخیصی یا واگرا است.

۴- اعبتار عاملی
اعتبار عاملی صورتی از اعتبار سازه است که از طریق تحلیل عاملی به دست می‌آید. یک عامل، یک متغیر فرضی (سازه) است که نمرات مشاهده شده را در یک یا چند متغیر تحت تاثیر قرار می‌دهد. هر گاه تحلیل عاملی روی یک ماتریس همبستگی صورت گیرد آزمون هایی که تحت تاثیر عوامل خاصی قرار گرفته دارای بار عاملی بالا در آن عامل است 

پایائی پرسشنامه یا قابلیت اعتماد ابزار اندازه گیری

قابلیت اعتماد (پایایی یا Reliability)  و همچنین اعتبار (روایی یا Validity) یک پرسشنامه یا ابزار اندازه گیری، از موضوعات بسیار مهم در امر جمع آوری اطلاعات و مشاهدات می‌باشد که متاسفانه گاهی مورد غفلت قرار می‌گیرد.. در اینجا به شرح این دو موضوع مهم می‌پردازیم:

منبع اصلی: روش های تحقیق در علوم رفتاری، تالیف دکتر زهره سرمد، عباس بازرگان و الهه حجازی. 1376، موسسه نشر آگه، تهران.

منبع: http://www.spss-iran.com

پایائی یا قابلیت اعتماد ابزار اندازه گیری

قابلیت اعتماد که واژه هایی مانند پایایی، ثبات و اعتبار  برای آن به کار برده می‌شود و معادل انگلیسی آن Reliability است، یکی از ویژگی های ابزار اندازه گیری (پرسشنامه یا مصاحبه یا سایر آزمون های علوم اجتماعی) است. مفهوم یاد شده با این امر سروکار دارد که ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست می دهد. از جمله تعریف هایی که برای قابلیت اعتماد ارائه شده است می توان به تعریف ارائه شده توسط ایبل و فریسبی (1989) اشاره کرد: «همبستگی میان یک مجموعه از نمرات و مجموعه دیگری از نمرات در یک آزمون معادل که به صورت مستقل بر یک گروه آزمودنی به دست آمده است.»

با توجه به این امر معمولا دامنه ضریب قابلیت از صفر (عدم ارتباط) تا 1+ (ارتباط کامل) است. ضریب قابلیت اعتماد نشانگر آن است که تا چه اندازه ابزار اندازه گیری ویژگی های با ثبات آزمودنی و یا ویژگی های متغیر و موقتی وی را می سنجد.

لازم به ذکر است که قابلیت اعتماد در یک آزمون می‌تواند از موقعیتی به موقعیت دیگر و از گروهی به گروه دیگر متفاوت باشد. برای محاسبه ضریب قابلیت اعتماد ابزار اندازه گیری شیوه های مختلفی به کار برده می‌شود. از آن جمله می‌توان به الف) اجرای دوباره (روش بازآزمایی) ، ب) روش موازی (همتا) ، ج) روش تصنیف (دو نیمه کردن)  ، د) روش کودر- ریچاردسون و سایر اشاره کرد.

۱- اجرای دوباره آزمون یا روش بازآزمایی
این روش عبارت است از ارائه یک آزمون بیش از یک بار در یک گروه آزمودنی تحت شرایط یکسان. برای محاسبه ضریب قابلیت اعتماد با این روش، ابتدا ابزار اندازه گیری بر روی یک گروه آزمودنی اجرا شده و سپس در فاصله زمانی کوتاهی دوباره در همان شرایط، آزمون بر روی همان گروه اجرا می‌شود. نمرات بدست آمده از دو آزمون مورد نظر قرار گرفته و ضریب همبستگی آنها محاسبه می‌شود. این ضریب نمایانگر قابلیت اعتماد (پایایی) ابزار است. روش بازآزمایی برای ارزیابی ثبات مولفه های یک ابزار اندازه گیری به کار می‌رود ولی با این اشکال نیز روبه رو است که نتایج حاصله از آزمون مجدد می‌تواند تحت تاثیر تمرین (تجربه) و حافظه آزمودنی قرار گرفته و بنابراین منجر به تغییر در قابلیت اعتماد ابزار اندازه گیری گردد.

۲- روش موازی یا استفاده از آزمون های همتا
یکی از روشهای متداول ارزیابی قابلیت اعتماد در اندازه گیری های روانی- تربیتی استفاده از آزمون های همتا است که شباهت زیادی با یکدیگر دارند ولی کاملا یکسان نیستند.

ضریب قابلیت اعتماد بر اساس همبستگی نمرات دو آزمون همتا به دست می‌آید.  خطاهای اندازه گیری و کمبود یا عدم وجود همسانی میان دو فرم همتای آزمون (تفاوت در سوالات یا محتوای آن‌ها) قابلیت اعتماد را کاهش می‌دهد.

ممکن است فرم های همتا به طور همزمان ارائه نگردد. در این صورت قابلیت اعتماد هم شامل ثبات و همسانی می‌شود. اگر فاصله اجرای فرم های همتا زیاد باشد و تغییراتی در ضریب قابلیت اعتماد مشاهده گردد، ممکن است که این تغییر مربوط به عوامل فردی (آزمودنی ها)، همتا نبودن آزمون ها و یا ترکیبی از هر دو باشد.

۳- روش تنصیف (دو نیمه کردن)
این روش برای تعیین هماهنگی درونی یک آزمون به کار می‌رود. برای محاسبه ضریب قابلیت اعتماد با این روش، سوال های (اقلام) یک آزمون را به دو نیمه تقسیم نموده و سپس نمره سوال های نیمه اول و نمره سوال های نیمه دوم را محاسبه می‌کنیم. پس از آن همبستگی بین نمرات این دو نیمه را بدست می‌آوریم. ضریب همبستگی به دست آمده برای ارزیابی قابلیت اعتماد کل آزمون مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای محاسبه ضریب قابلیت اعتماد کل آزمون از فرمول -اسپیرمن- براون- برای این مورد استفاده می‌شود:

(1+همبستگی بین دو نیمه)    /    2 * همبستگی بین دو نیمه  = ضریب قابلیت اعتماد کل آزمون

برای مثال آزمونی با 80 سوال به 35 دانشجوی سال اول ارائه شده است. آزمون به دو نیمه (40 سوال) تقسیم شده است. همبستگی میان نمرات دو تست r=0.7  می‌باشد. قابلیت اعتماد کل آزمون به قرار زیر است:

 2*0.7 / (1+0.7) = 0.82 = ضریب قابلیت اعتماد کل آزمون

۴- روش کودر- ریچاردسون
کودر و ریچاردسون دو فرمول را برای محاسبه هماهنگی درونی آزمون ها ارائه نموده اند. فرمول اول برآوردی از میانگین ضرایب قابلیت اعتماد برای تمام طرق ممکن تنصیف (دو نیمه کردن) را به دست می‌دهد. این ضریب برابر است با:

که در آن :

n تعداد سوال ها  -  p نسبت پاسخ های صحیح  -  q  نسبت پاسخ های غلط  -  واریانس نمرات کل

فرمول دوم: برای استفاده از فرمول دوم باید سطح دشواری سوال های آزمون یکسان باشد:

که در آن :

n تعداد سوال ها  -  واریانس نمره های کل   -  میانگین نمرات

برای محاسبه ضریب قابلیت اعتماد با این روش، نیازی به داشتن نسبت پاسخ های صحیح و غلط نیست، بلکه در دست داشتن واریانس نمره های کل و میانگین نمرات کفایت می‌کند.

برای مثال، آزمونی دارای 40 سوال است. این آزمون به گروهی از دانش آموزان داده شده است. میانگین نمره های آزمون 25 و واریانس کل 26 محاسبه شده است. سطح دشواری سوال ها نیز یکسان است. ضریب قابلیت اعتماد این آزمون را محاسبه کنید:

۵- روش آلفای کرونباخ
یکی دیگر از روشهای محاسبه قابلیت اعتماد استفاده از فرمول کرونباخ است. این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه گیری از جمله پرسشنامه ها یا آزمونهایی که خصیصه های مختلف را اندازه گیری می کند بکار می رود. در این گونه ابزارها، پاسخ هر سوال می تواند مقادیر عددی مختلف را اختیار کند.

برای محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ابتدا باید واریانس نمره های هر زیر مجموعه سوال های پرسشنامه (یا زیر آزمون) و واریانس کل را محاسبه کرد. سپس با استفاده از فرمول زیر مقدار ضریب آلفا را محاسبه کرد.

که در آن:

  تعداد زیر مجموعه سوال های پرسشنامه یا آزمون.

  واریانس زیر آزمون ام.

  واریانس کل آزمون.

برای مثال اگر پرسشنامه دارای سه زیر مجموعه سوال باشد، به طوری که واریانس هر زیر مجموعه به ترتیب 6 ، 4 و 7  بوده و واریانس کل برابر با 32  باشد، مقدار ضریب آلفای کرونباخ با استفاده از فرمول یاد شده به صورت زیر به دست می‌آید:

مقدار صفر این ضریب نشان دهنده عدم قابلیت اعتماد و 1+ نشان دهنده قابلیت اعتماد کامل است.

در خصوص آزمون آلفای کروبناخ مطالب دیگری نیز در بخش  آزمون کرونباخ آلفا ارائه شده است.

عوامل موثر بر ضریب قابلیت اعتماد

ضریب قابلیت اعتماد یک آزمون تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد که عبارتست از :

۱- طول آزمون: علی الاصول آزمون های طولانی تر از قابلیت اعتماد بالاتری در مقایسه با آزمون های کوتاه برخوردارند. برای مثال ضریب قابلیت اعتماد یک آزمون 60  سوالی می‌تواند بیشتر از یک آزمون 40  سوالی باشد.

۲- سوال های مشابه از نظر محتوا و با سطح دشواری متوسط، قابلیت اعتماد آزمون را افزایش می‌دهد.

۳- ماهیت متغیر اندازه گیری شده نیز ضریب قابلیت اعتماد را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

لازم به ذکر است که ضریب قابلیت اعتماد در تفسیر نتایج مهم بوده و شرط اساسی در انتخاب یک ابزار اندازه گیری است

راهنمایی های لازم جهت شرکت در مصاحبه آزمون دکتری بطور کامل

در این کتاب که برای شماکاربران عزیزبه خصوص دانشجویان گرامی آماده کرده ایم راهنمایی های لازم جهت شرکت در مصاحبه آزمون دکتری بطور کامل بیان شده است.

عنوان:راهنمای شرکت در مصاحبه آزمون دکتری

زبان:فارسی

فرمت:PDF

تعدادصفحات:7

حجم:93کیلوبایت

---

لینک دانلود

  http://up.bookmaker.ir/pdf/PhD_Guide.rar

نحوه نگارش و ارسال مقالات علمی و امور مربوط به نشریات ISI و ...

در این کتاب به طور کامل با نحوه نگارش و ارسال مقالات علمی و امور مربوط به نشریات ISI و ... آشنا می شوید.

عنوان:چگونه یک مقاله علمی بنویسیم؟
نویسنده:مجتبی علمداری
زبان:فارسی
فرمت: PDF
تعداد صفحات: 26
حجم:227 کیلوبایت

---

لینک دانلود

  http://rozup.ir/up/dlbookmaker/Documents/Maqale-elmi.zip

راهنمای تهیه و نگارش پایان نامه در مقطع کارشناسی ارشد

عنوان:راهنمای تهیه و نگارش پایان نامه در مقطع کارشناسی ارشد
زبان:فارسی
فرمت:PDF
تعدادصفحات:21
حجم:221 کیلوبایت

---

لینک دانلود

 http://up.bookmaker.ir/up/ebooks/pdf/Payanname___arshad.rar

دانلود لیست وب سایت ها به صورت فایل پی دی اف

در فایل پی دی اف زیر حدود ۴۰ پایگاه برای دانلود کتب و مقالات علمی معرفی شده است که امیدوارم برایتان مفید و سودمند باشد. اما به عقیده من کامل ترین آنها وب سایت Libgen.org است.

دانلود لیست وب سایت ها به صورت فایل پی دی اف