درباره پرسشنامه ها

درباره پرسشنامه ها

یکی از ابزارهای رایج تحقیق و روشی مستقیم برای کسب داده های تحقیق است. پرسشنامه مجموعه ای از سوال ها (گویه ها) است که پاسخ دهنده با ملاحظه آنها پاسخ لازم را ارائه می‌دهد. این پاسخ، داده مورد نیاز پژوهشگر را تشکیل می‌دهد. سوال های پرسشنامه را نوعی محرک-پاسخ می‌توان محسوب کرد. از طریق سوال های پرسشنامه می‌توان دانش، علایق، نگرش و عقاید فرد را مورد ارزیابی قرار داد، به تجربیات قبلی وی پی برده و به آنچه در حال حاضر انجام می‌دهد آگاهی یافت. باید توجه داشت که در برخی فرهنگ ها با توجه به شرایط اجتماعی، پرسشنامه نمی تواند داده ها را با دقت لازم، همانند، یک مصاحبه عمیق، بدست دهد. بنابراین برای بالابردن دقت داده های گردآوری شده، توصیه می‌شود که تکمیل پرسشنامه همراه با سایر ابزارهای گردآوری داده ها باشد. در غیر اینصورت باید داده های حاصله را با قید احتیاط به کار برد.

درباره پرسشنامه ها

یکی از ابزارهای رایج تحقیق و روشی مستقیم برای کسب داده های تحقیق است. پرسشنامه مجموعه ای از سوال ها (گویه ها) است که پاسخ دهنده با ملاحظه آنها پاسخ لازم را ارائه می‌دهد. این پاسخ، داده مورد نیاز پژوهشگر را تشکیل می‌دهد. سوال های پرسشنامه را نوعی محرک-پاسخ می‌توان محسوب کرد. از طریق سوال های پرسشنامه می‌توان دانش، علایق، نگرش و عقاید فرد را مورد ارزیابی قرار داد، به تجربیات قبلی وی پی برده و به آنچه در حال حاضر انجام می‌دهد آگاهی یافت. باید توجه داشت که در برخی فرهنگ ها با توجه به شرایط اجتماعی، پرسشنامه نمی تواند داده ها را با دقت لازم، همانند، یک مصاحبه عمیق، بدست دهد. بنابراین برای بالابردن دقت داده های گردآوری شده، توصیه می‌شود که تکمیل پرسشنامه همراه با سایر ابزارهای گردآوری داده ها باشد. در غیر اینصورت باید داده های حاصله را با قید احتیاط به کار برد.

1-1- اصول کلی تنظیم پرسشنامه

- سوال های پرسشنامه باید بر اساس هدف ها یا سوال های تحقیق تنظیم گردد؛
- پرسشنامه باید پاسخ دهنده را جذب نموده و سوال های آن برای او جالب باشد؛
- پرسشنامه باید تا حد امکان کوتاه باشد و داده های مورد نیاز پژوهشگر را فراهم آورد؛
- دستورالعمل تکمیل پرسشنامه باید کوتاه بوده و حاوی کلیه اطلاعات مورد نیاز پاسخ دهنده، برای کامل کردن پرسشنامه باشد. پرسشنامه باید همراه دستورالعمل تکمیل آن بوده و چگونگی پاسخ دادن به سوال ها را برای پاسخ دهنده تشریح کند.

1-2- اجزاء اصلی پرسشنامه

پرسشنامه باید شامل اجزاء زیر باشد:
الف: نامه همراه یا مقدمه ای برای آماده کردن پاسخ دهنده جهت تکمیل پرسشنامه .
ب: دستورالعمل
ج: سوال ها (گویه ها)
در این جا هر یک از اجزاء یادشده بیان می‌شود.
الف: نامه همراه: در این قسمت هدف از گردآوری داده ها به وسیله پرسشنامه و ضرورت همکاری پاسخ دهنده در عرضه داده های مورد نیاز بیان می‌شود. به منظور بیان هدف های یادشده می‌توان شیوه زیر را به کار گرفت. ابتدا هدف کلی پژوهش بیان شده و پاسخ دهنده با گزاره های خاص تحقیق آشنا می‌شود. پس از آن به نقش پرسشنامه در فراهم آوردن داده های مورد نیاز پژوهشگر اشاره می‌شود. پژوهشگر باید سعی کند تا پاسخ دهنده نسبت به همکاری در تکمیل پرسشنامه برانگیخته شود. برای این منظور باید بر با ارزش بودن داده های حاصل از پرسشنامه تاکید شود و پاسخ دهنده نسبت به ضرورت و اهمیت تحقیق آگاه گردد تا با دقت بیشتری پاسخ سوال ها را عرضه کند. علاوه بر آن در این قسمت محقق باید به این نکته اشاره کند که داده های حاصل از پرسشنامه محرمانه بوده و بجز استفاده آماری، به منظور دیگری مورد استفاده قرار نخواهد گرفت.
ب: دستورالعمل: در این قسمت محقق سعی می‌کند پاسخ دهنده را با چگونگی پاسخ دادن به سوال های پرسشنامه آشنا کند. در دستورالعمل تکمیل پرسشنامه رعایت نکات زیر ضروری است.
1- هر نوع سوال پرسشنامه و چگونگی پاسخ دادن به آن تشریح شود.
2- تاکید بر رعایت دقت نسبت به پاسخ دادن به سوال ها.
3- باید بر این نکته تاکید شود که پرسشنامه تا تاریخ معین تکمیل شده و به آدرس مربوط یا به پرسشگر تحویل داده شود. باید به خاطر داشت که دستورالعمل تکمیل پرسشنامه باید کوتاه و به آسانی قابل فهم باشد. دستورالعمل های پیچیده باعث سردرگمی پاسخ دهنده شده و بر ماهیت پاسخ ها اثر می گذارد.
ج: انواع سوال های پرسشنامه : اولین قدم در تعیین نوع سوال های پرسشنامه مشخص کردن متغیرهای پژوهش است. پس از آن محقق می‌تواند در مورد نوع سوال هایی که می‌تواند متغیرها را اندازه گیری کند تصمیم بگیرد.
به طور کلی سوال های پرسشنامه به دو صورت ارائه می‌شود:
1- سوال های بسته- پاسخ
2- سوال های باز- پاسخ
سوال های بسته- پاسخ: سوال های بسته- پاسخ مجموعه ای از گزینه ها را ارائه می‌دهد تا پاسخ دهنده از میان آن ها یکی را انتخاب کند. پاسخ دهنده این نوع سوال ها را به سرعت درک کرده و به سهولت به آن پاسخ می‌دهد. علاوه بر آن در استخراج داده ها، می‌توان به سهولت آن ها را مقوله بندی و تجریه تحلیل کرد.
پرسشنامه های بسته—پاسخ به حالت های متفاوتی ارائه می‌شود. این حالت ها به قرار زیر است:
حالت چند جوابی: در این نوع سوال، پاسخ دهنده یکی از گزینه های ارائه شده را انتخاب کرده و علامت گذاری می‌کند. مثال:
شغلی را که من ترجیح می دهم
1- شغلی است که در آن به توانایی پیشرفت خود اطمینان دارم.
2- شغلی است که همیشه مجبور به محدود کردن توانایی هایم هستم.
3- شغلی است که درآمد بسیار داشته باشد.
حالت چند درجه ای: در این نوع سوال پاسخ دهنده موضع خود را در مورد موضوعی بر روی یک طیف با انتخابی که به بهترین وجه نمایانگر باورها، عقاید یا نگرش او درباره آن گویه باشد، مشخص می‌کند. در مثال های زیر نمونه هایی از این حالت داده شده است.
نقش علوم در زندگی انسان انکار ناپذیر است.
کاملا موافق موافق بی طرف مخالف کاملا مخالف
انضباط در زندگی فردی
حیاتی است خیلی مهم است مهم است نسبتا مهم است اهمیتی ندارد
تا چه اندازه معلم شما سازمان یافته است؟
همیشه اغلب اوقات بعضی اوقات به ندرت هرگز
حالت تعیین اولویت نسبت به موارد ارائه شده: در این حالت یک سری گویه ارائه شده و از پاسخ دهنده خواسته می‌شود تا ترتیب اهمیت آن ها را مشخص کند. برای مثال به منظور پی بردن به نظرات معلمان مدارس ابتدایی درباهر مشکلات مدرسه می‌توان سوال زیر را همراه با گزینه های مربوط به آن به شرح ذیل مطرح کرد:
سوال: به نظر شما مهمترین سه مشکل این مدرسه به ترتیب اولویت چه می باشد؟ لطفا برای پاسخ دادن به این سوال با قرار دادن 1 ، 2 ، 3 ، 4 در مقابل هر یک از گزینه ها نظر خود را مشخص کنید:
فضای آموزشی
مدیریت مدرسه
ناهماهنگی توانایی دانش آموزان
عدم آمادگی معلمان برای اجرای برنامه درسی
سوال های باز- پاسخ: سوال هایی هستند که در آن ها پاسخ دهنده می‌تواند پاسخ را به اختیار خود بیان کند. این پاسخ ها می‌تواند از چند کلمه تا چند جمله باشد. از این نوع سوال ها برای بررسی و مطالعه عقاید در یک زمینه خاص استفاده می‌شود. باید یادآوری کرد که تجزیه و تحلیل داده های حاصل از این نوع سوال ها مشکل بوده و نیازمند یک سیستم کدگذاری ویژه می‌باشد.
مثال: احساساتی را که در حال حاضر نسبت به مادر خود دارید شرح دهید.
نکات ضروری در تدوین سوال ها: پس از انتخاب نوع سوال های پرسشنامه ، محقق باید به تدوین سوال های پرسشنامه بپردازد. در تدوین سوال ها توجه به نکات زیر ضروری است:
1- از سوال های نامفهوم و مبهم پرهیز شود.
2- از سوال هایی که پاسخ دهنده را به پاسخ خاصی هدایت می‌کند باید اجتناب کرد.
3- از سوال های پیچیده پرهیز شود.
4- از سوال های دو وجهی که شامل دو سوال در یک پرسش است اجتناب شود.
5- تا جایی که امکان دارد از ارائه سوال های منفی خود داری شود.
6- از بیان سوال های مستقیم که موجب تحریک حساسیت آزمودنی شده و یا در وی ایجاد مقاومت می‌کند پرهیز شود.
7- از تنظیم سوال هایی که آزمودنی پاسخ آن ها را در دسترس ندارد خود داری شود.

1-3- ترتیب ارائه سوال ها

در ارائه سوال ها باید به این دو اصل مهم توجه کرد:
1- سوال های اولیه باید به حدی جالب باشد که پاسخ دهنده را به پاسخ دادن ترغیب کند؛
2- سوال ها از ساده ترین به پیچیده ترین عرضه شود؛
سوال هایی که ممکن است آزمودنی در پاسخ دادن به آن ها اکراه داشته باشد در آخر پرسشنامه قرار داده شود.

1-4- اجرای مقدماتی پرسشنامه

پس از تدوین و تنظیم پرسشنامه لازم است یک بررسی مقدماتی بر روی آن انجام گیرد. هدف این بررسی برطرف نمودن اشکالات احتمالی می‌باشد و قطعا از مشکلاتی آتی نیز جلوگیری خواهد نمود. هر گونه اصلاح سوال های پرسشنامه به نتیجه حاصله از این بررسی مقدماتی بستگی خواهد داشت. بررسی مقدماتی را باید در میان افرادی که جامعه آماری تحقیق را تشکیل می‌دهند انجام داد. بهتر است در پایان پرسشنامه از پاسخ دهنده خواسته شود تا نظر خود را درباره روشن بودن و یا ابهام برخی از سوال ها عرضه دارند. اگر کلیه پاسخ دهندگان به سوال مخصوصی پاسخ نداده باشند، در آن سوال باید تجدید نظر کرد. اگر پاسخ دهنده ما از پاسخ دادن به برخی سوال ها امتناع ورزند باید این گونه سوال ها مورد بازبینی قرار گیرد.

نکات عمده در تدوین پرسشنامه

حال به راهنمای تدوین پرسشنامه توجه نمایید:

الف: تصمیم گیری درباره محتوای سوال ها:
1- آیا بیان سوال ضروری است؟ تا چه اندازه این سوال مفید است؟
2- چند سوال برای این موضوع لازم است؟
3- آیا پاسخ دهنده اطلاعات لازم را برای پاسخ دادن دارد؟
4- آیا سوال باید عینی تر، ویژه تر و مرتبط تر با تجربیات فردی پاسخ دهنده باشد؟
5- آیا محتوای سوال به اندازه کافی کلی و به دور از سفسطه و جزئی گویی است؟
6- آیا پاسخ ها بیان کننده یک نظرگاه کلی است یا یک دیدگاه کاملا ویژه را نمایان می کند؟
7- آیا محتوای سوال جهت دار است، بدون این که با سوال های دیگری این جهت خنثی یا تعدیل شود؟
8- آیا پاسخ دهنده داده های مورد نیاز را عرضه خواهد کرد؟
ب: تصمیم گیری درباره صورت بندی سوال ها
1- آیا سوال قابل فهم است؟ آیا جمله بندی مشکل و غیر واضح است؟
2- آیا سوال به اندازه کافی پاسخ های متفاوت در این زمینه فراهم می آورد؟
3- آیا به علت عدم بیان پیش فرض ها یا پیامدهای مورد نظر پژوهشگر سوال گمراه کننده است؟
4- آیا جمله بندی سوال جهت دار است؟ آیا سوال دارای بار عاطفی است و یا پاسخ خاصی را القا می کند؟
5- آیا جمله بندی سوال اعتراض پاسخ دهنده را بر خواهد انگیخت؟
6- آیا جمله بندی سوال چنان است که پاسخ دهنده را مستقیما مورد خطاب قرار داده تا نتایج بهتری بدست دهد؟
7- آیا سوال ها بهتر است به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم بیان شوند؟
ج: تصمیم گیری درباره شکل پاسخ ها
1- بهترین شکل پرسیدن سوال به چه صورت می‌تواند باشد؟
2- اگر از سوال هایی استفاده می‌شود که پاسخ دهنده با علامت گذاری پاسخ خود را مشخص می کند، کدام یک از موارد زیر مناسب تر است: چند گزینه ای یا مقیاس چند درجه ای، یا جواب های دوگزینه ای؟
3- اگر از سیاهه (چک لیست) سوال ها استفاده می‌شود آیا شامل تمام پاسخ های ممکن بوده و به ترتیب درست ارائه شده است؟ آیا طول سیاهه سوال ها منطقی می باشد؟ آیا جمله بندی سوال ها بی طرف و متعادل است؟
4- آیا نوع پاسخ، آسان، مشخص، هماهنگ و مناسب برای هدف است؟
د: تصمیم گیری درباره ترتیب قرار گرفتن سوال در پرسشنامه
1- آیا ممکن است که پاسخ به سوال تحت تاثیر محتوای سوال های قبلی قرار گیرد؟
2- آیا ترتیب سوال ها دارای یک روال طبیعی است؟ آیا سوال ها دارای نظم منطقی و ترتیب روان شناختی است؟
3- آیا ترتیب سوال چنان

پرسشنامه شخصیتی برن رویتر

نمونه پرسشنامه های استاندارد:

پرسشنامه شخصیتی برن رویتر

سوالاتی که خواهید دید ، برای بررسی علائق و نگرش های شما طرح شده است . این سوالات از نوع سوال های هوشی نیست . بنابراین ؛ پاسخ درست یا غلط وجود نخواهد داشت
پس از هر سوال کلمات "بلی" ، "خیر" یا علامت سوال "؟" خواهید دید . اگر به طور مطلق نمی توانید ، پاسخ "بلی" یا "خیر" بدهید ، در آن صورت علامت سوال"؟" را انتخاب کنید .
1- آیا از این که نمی توانید با مقررات اجتماعی سازگار شوید ، رنج می برید؟ بلی خیر ؟
2- آیا گاه و بی گاه خیالبافی می کنید ؟ بلی خیر ؟
3- آیا عادت دارید ، به جای کمک گرفتن از دیگران ، کارهایتان را خودتان انجام دهید ؟ بلی خیر ؟
4- ایا اتفاق افتاده است که مسیرتان را عوض کنید تا با فردی روبرو نشوید؟ بلی خیر ؟
5- آیا می توانید انتقادهای دیگران را بدون ناراحتی تحمل کنید؟ بلی خیر ؟
6- آیا گاه و بیگاه به گدا پول می دهید ؟ بلی خیر ؟
7- آیا دوست دارید در جمع کسانی باشید که جوانتر از شما هستند ؟ بلی خیر ؟
8- آیا معمولا خود را بدبخت احساس می کنید ؟ بلی خیر ؟
9- آیا در محیط های ناشناخته ، اگر راهتان را گم کنید ، خیلی ناراحت می شوید ؟ بلی خیر ؟
10- اگر دیگران با عقیده شما مخالفت کنند ، فورا دلسرد می شوید ؟ بلی خیر ؟
11- آیا سعی می کنید عقیده خود را دنبال کنید ، اگر چه احتیاج به مبارزه باشد ؟ بلی خیر ؟
12- آیا معمولا سرخ و سفید می شوید ؟ بلی خیر ؟
13- آیا به ورزش بیشتر از مسائل علمی علاقه دارید ؟ بلی خیر ؟
14- آیا خودتان را یک فرد عصبی می دانید ؟ بلی خیر ؟
15- آیا وقتی در صف ایستاده اید و منتظر نوبت هستید ، اگر کسی بدون رعایت نوبت در جلوی شما بایستد ، اعتراض می کنید ؟ بلی خیر ؟
16- آیا تا به حال سعی کرده اید به زور وارد جایی بشوید یا به حیله متوسل شوید ؟ بلی خیر ؟
17- آیا به طور کلی در مقابل تعریف و سرزنش حساسیت دارید ؟ بلی خیر ؟
18- آیا نسبت به بعضی مسائل حساسیت دارید ؟ بلی خیر ؟
19- آیا وقتی چیزی می خرید چانه می زنید ؟ بلی خیر ؟
20- آیا در مقابل مقامات علمی و اداری خونسردی خود را حفظ می کنید ؟ بلی خیر ؟
21- آیا گاه و بیگاه ، به علت فکر و خیال ، نمی توانید بخوابید؟ بلی خیر ؟
22- آیا در اتخاذ تصمیم کند هستید ؟ بلی خیر ؟
23- آیا فکر می کنید یک کار خوب و شخصی می تواند دوری یک دوست را از یادتان ببرد؟ بلی خیر ؟
24- آیا از کمرویی رنج می برید ؟ بلی خیر ؟
25- آیا تمایل دارید علت اعمال دیگران را تحلیل کنید ؟ بلی خیر ؟
26- آیا اغلب آماده عصبانی شدن هستید ؟ بلی خیر ؟
27- آیا اغلب سلیقه تان عوض می شود ؟ بلی خیر ؟
28- آیا خیلی پرحرف هستید ؟ بلی خیر ؟
29- آیا گاه و بیگاه حرف سخنران را قطع می کنید یا او را مورد بازخواست قرار می دهید؟ بلی خیر ؟
30- اگر بخواهید چیزخریداری شده را دوباره به فروشنده برگردانید ناراحت می شوید ؟ بلی خیر ؟
31- آیا وقتی تنها هستید ، نسبت به زمانی که در اجتماع هستید ، مسائل خیلی خنده دارتر یا خیلی جدی تر به نظرتان می رسد ؟ بلی خیر ؟
32- آیا ترجیح می دهید ، به جای تنها سفر کردن ، با کسی مسافرت کنید که تمام تشریفات را بر عهده می گیرد ؟ بلی خیر ؟
33- آیا دوست دارید ، به جای انجام دادن کارهای مافوق مورد احترام ، کارهای خود را انجام دهید ؟ بلی خیر ؟
34- آیا نظ خود را با نوشتن بهتر از گفتن شرح می دهید ؟ بلی خیر ؟
35- آیا کاری را که مجبور خواهید شد چند سال متوالی به تنهایی انجام دهید ، رد خواهید کرد، (مثلا جنگلبانی) ؟ بلی خیر ؟
36- آیا اتفاق افتاده است که برای مساله ای پول از دیگران درخواست کنید ؟ بلی خیر ؟
37- آیا معمولا سعی می کنید از افراد با قدرت دوری کنید ؟ بلی خیر ؟
38- آیا فکر می کنید مصاحبت با مردم بهتر از مطالعه کردن،افکار شما را روشن می کند؟ بلی خیر ؟
39- اگر یک کار توهین آمیز برای شما پیش بیاید خیلی ناراحت می شوید ؟ بلی خیر ؟
40- آیا تا به حال با اراده خود اقدام به تشکیل گروه ها یا دسته ها کرده اید ؟ بلی خیر ؟
41- اگر شاهد حادثه ای باشید ، برای کمک کردن عجله می کنید ؟ بلی خیر ؟
42- آیا گاه و بیگاه بدون علت می ترسید ؟ بلی خیر ؟
43- آیا دوست دارید مسوولیت ها را به تنهایی بر عهده بگیرید ؟ بلی خیر ؟
44- آیا برای شما کتاب بهتر از دوست سرگرم کننده است ؟ بلی خیر ؟
45- آیا تا به حال سرگیجه گرفته اید ؟ بلی خیر ؟
46- آیا شوخی های توهین آمیز شمارا ناراحت می کند، ولو این که از حقیقت آن ها اطلاع داشته باشید ؟ بلی خیر ؟
47- آیا وقتی خبر ناگواری می شنوید احتیاج دارید کسی پیش شما باشد ؟ بلی خیر ؟
48- اگر دیگران ، به هنگام کار ، شما را تماشا کنند ناراحت می شوید ، ولو این که کار خود را خوب انجام دهید ؟ بلی خیر ؟
49- آیا معمولا احساس تنهایی می کنید ؟ بلی خیر ؟
50- آیا سعی می کنید از مشاجره دوری کنید ؟ بلی خیر ؟
51- ایا زود رنج هستید ؟ بلی خیر ؟
52- آیا در انجام نقشه های خود سعی می کنید ، به جای کمک گرفتن از دیگران ، خودتان کار کنید ؟ بلی خیر ؟
53- آیا احساس می کنید که اگر دیگران را در شادیهایتان سهیم کنید بیشتر لذت خواهید برد ؟ بلی خیر ؟
54- آیا وقتی با مردم هستید ، معمولا احساس تنهایی می کنید ؟ بلی خیر ؟
55- آیا وقتی چیزی از مردم می گیرید ، در نگهداری آن دقت می کنید ؟ بلی خیر ؟
56- آیا از گفتن مطلبی که دیگران را ناراحت کند خودداری می کنید ؟ بلی خیر ؟
57- آیا به آسانی گریه می کنید ؟ بلی خیر ؟
58- اگر در رستوران غذای خوبی به شما ندهند اعتراض می کنید ؟ بلی خیر ؟
59- ایا در مقابل جمع به سختی حرف می زنید ؟ بلی خیر ؟
60- آیا اتفاق می افتد که نامه ای را قبل از پست کردن ، عوض کنید ؟ بلی خیر ؟
61- آیا دوست دارید شبها تنها باشید ؟ بلی خیر ؟
62- آیا به سادگی دوستان تازه ای پیدا می کنید ؟ بلی خیر ؟
63- اگر در رستوران غذا بخورید ، دوست دارید فرد دیگری غذای شما را سفارش بدهد ؟ بلی خیر ؟
64- آیا در امانت گرفتن چیزی از کسی که او را خوب می شناسید، تردید می کنید ؟ بلی خیر ؟
65- اگر اشتباها به کسی سلام کنید ناراحت می شوید ؟ بلی خیر ؟
66- آیا به سختی می توانید از چنگ یک فروشنده خلاص شوید ؟ بلی خیر ؟
67- آیا گاه و بیگاه از شما مشورت می خواهند ؟ بلی خیر ؟
68- آیا در دنبال کردن هدفی که به آن معتقدید معمولا احساسات دیگران را ندیده می گیرید ؟ بلی خیر ؟
69- آیا می توانید قبل از دیر شدن تصمیم بگیرید ؟ بلی خیر ؟
70- آیا وقتی مریض هستید دوست دارید مورد توجه دوستان قرار بگیرید ؟ بلی خیر ؟
71- آیا معمولا خُلق خود را عوض می کنید ؟ بلی خیر ؟
72- آیا معمولا در این فکر هستید که کمتر از دیگران نباشید ؟ بلی خیر ؟
73- آیا افکار پوچ معمولا فکر شما را مشغول می کند ؟ بلی خیر ؟
74- اگر کاری به کسی بسپارید و به موقع انجام ندهد او را سرزنش می کنید ؟ بلی خیر ؟
75- آیا در مبارزه یا رقابت با حریفی که خیلی قویتر از شماست می توانید از حداکثر توانایی خود بهره بگیرید ؟ بلی خیر ؟
76- آیا تا به حال برای چند نفر سخنرانی کرده اید یا آن ها را سرگرم نموده اید ؟ بلی خیر ؟
77- آیا پیش می آید که از شما سوء استفاده شود ؟ بلی خیر ؟
78- ایا وقتی غمگین هستید کسی را پیدا می کنید که غم شما را از بین ببرد ؟ بلی خیر ؟
79- آیا وقتی مطلبی را به تنهایی مطالعه می کنید بهتر از موقعی که با دیگران درباره آن بحث می کنید می فهمید؟ بلی خیر ؟
80- آیا به خودتان اطمینان دارید ؟ بلی خیر ؟
81- آیا به خاطر کاری که انجام می دهید ، دوست دارید از شما تعریف کنند؟ بلی خیر ؟
82- آیا حاضر می شوید شانس خود را در معامله ای که عاقبت آن معلوم نیست امتحان کنید ؟ بلی خیر ؟
83- آیا خواسته های شما گاه و بیگاه باید ، بر اثر تماس با افراد موفق ، تحریک شود؟ بلی خیر ؟
84- آیا معمولا از مشورت کردن دوری می کنید؟ بلی خیر ؟
85- آیا رعایت آداب و رسوم اجتماعی را یکی از جنبه های اصلی زندگی می دانید؟ بلی خیر ؟
86- اگر روزی با دوستان خود دورهم باشید، اجازه می دهید که فرد دیگری نوع سرگرمی ها را تعیین کند؟ بلی خیر ؟
87- آیا در میهمانی ها یا در مجالس ، دوست دارید افراد شما را معرفی کنند؟ بلی خیر ؟
88- اگر به یک جلسه دیرتر از موقع برسید، دوست دارید، به جای این که در ردیف جلو بنشینید در عقب سرپا بایستید؟ بلی خیر ؟
89- آیا بیش از اتخاذ یک تصمیم مهم ، دوست دارید نظر افراد زیادی را بدانید ؟ بلی خیر ؟
90- آیا برای کسی که شما را قدرتمند احساس می کند سعی می کنید خود را قدرتمند نشان دهید؟ بلی خیر ؟
91- آیا گاهی آن قدر گیج می شوید که نمی دانید چکار می کنید ؟ بلی خیر ؟
92- آیا اتفاق می افتد که ، درباره مساله خاصی با فرد مسنی که برای او احترام می گذاری، مشاجره کنید؟ بلی خیر ؟
93- آیا به دشواری می توانید خودتان تصمیم بگیرید؟ بلی خیر ؟
94- آیا گاهی ابتکار تحرک دادن به جلسه ای را که خیلی بی روح است به دست می گیرید؟ بلی خیر ؟
95- آیا سعی می کنید باکسی که خبرهای دروغ درباره شما شایع می کند، تفاهم ایجاد کنید؟ بلی خیر ؟
96- آیا در میهمانی ها یا در مجالس ، در ملاقات با اشخاص مهم تردید می کنید ؟ بلی خیر ؟
97- آیا تماس با هم فکران خود ، محرک خوبی برای شماست؟ بلی خیر ؟
98- ایا تماشای تئاتر را به تماشای رقص ترجیح می دهید؟ بلی خیر ؟
99- آیا میل دارید در نظرهای سیاسی ، مذهبی و اجتماعی خود قاطع باشید ؟ بلی خیر ؟
100- آیا ترجیح می دهید در لحظه های هیجان انگیز تنها باشید ؟ بلی خیر ؟
101- آیا معمولا ترجیح می دهید که با دیگران باشید ؟ بلی خیر ؟
102- آیا وقتی شما را تعریف می کنند بهتر کار می کنید ؟ بلی خیر ؟
103- آیا به دشواری با افراد ناشناس وارد صحبت می شوید؟ بلی خیر ؟
104- آیا ، بدون علت ، از شادی به غم روی می آورید؟ بلی خیر ؟
105- آیا از چیزی که به خود شما تعلق دارد، بهتر مواظبت می کنید؟ بلی خیر ؟
106- آیا نگران بدبختی های خود هستید؟ بلی خیر ؟
107- آیا معمولا سعی می کنید که احساسات خود را مخفی نگهدارید؟ بلی خیر ؟
108- آیا می توانید مدت زیادی ، بدون خستگی و تشویق ، به انجام دادن کاری ادامه دهید؟ بلی خیر ؟
109- آیا از خواندن یک کتاب همان قدر لذت می برید که درباره آن با دیگران بحث کنید ؟ بلی خیر ؟
110- آیا عادت دارید با غم و اندوه به تنهایی و بدون کمک دیگران روبه رو شوید ؟ بلی خیر ؟
111- آیا در پنج سال گذشته رسما سرپرستی یک گروه را بر عهده گرفته اید؟ (نماینده، کاپیتان، مدیر)؟ بلی خیر ؟
112- آیا دوست دارید تصمیمات فوری را به تنهایی اتخاذ کنید؟ بلی خیر ؟
113- آیا در گردش علمی ، وقتی هیچ کس مسیر را بلد نیست، اجازه می دهید که فرد دیگری مسوولیت های گروه را بر عهده بگیرد؟ بلی خیر ؟
114- آیا وقتی از کوچه عبور می کنید خیال می کنید مردم به شما نگاه می کنند؟ بلی خیر ؟
115- آیا اغلب بیش از حد به هیجان می آیید ؟ بلی خیر ؟
116- آیا فردی هستید که به انتقاد کردن از دیگران شهرت دارید ؟ بلی خیر ؟
117- آیا معمولا سعی می کنید مسوولیت های تازه ای بر عهده بگیرید؟ بلی خیر ؟
118- آیا در میهمانی های تشریفاتی سعی می کنید در حاشیه قرار بگیرید؟ بلی خیر ؟
119- اگر به شما بگویند که چگونه کارتان را انجام دهید خیلی بدتان می آید ؟ بلی خیر ؟
120- آیا ازدواج را یک امر اساسی در خوشبختی فعلی و اینده خود می دانید؟ بلی خیر ؟
121- آیا دوست دارید بیشتر با دوستانتان باشید ؟ بلی خیر ؟
122- اگر افراد دور و بر شما آدم های بدی باشند، بازهم خوشبین باقی می مانید؟ بلی خیر ؟
123- آیا انضباط موجب ناراحتی شما می شود؟ بلی خیر ؟
124- ایا در نظر دیگران شما نسبت به جنس مخالف بی تفاوت هستید؟ بلی خیر ؟
125- آیا اطمینان دارید بتوانید حرفی بزنید و بین افراد یک گروه بحث ایجاد کنید ؟ بلی خیر ؟

پرسشنامه اندازه گیری نگرش کارکنان به سازمان

در زیر تعدادی گویه درباره سازمان شما مطرح شده است ، هرکدام را که موافق هستید با علامت * مشخص کنید . گویه ها
1- به نظر من این سازمان بهتر از سازمان های دیگر به کارکنان خود می رسد .
2- اگر مجبور می شدم کار را از اول شروع کنم ، باز هم برای این سازمان کار می کردم .
3- در این سازمان پارتی بازی وجود ندارد .
4- در این سازمان ، به شرط آن که خودمان بخواهیم ، راه نرقی وجود ندارد .
5- به پزشک سازمان به اندازه پزشک خانوادگی خود اطمینان دارم .
6- این سازمان وقتی می گوید که می خواهد نظر کارکنان را در نظر بگیرد ، واقعا راست می گوید .
7- نظام دستمزدهای این سازمان طوری است که کارگران و کارکنان وظیفه شناس را تشویق می کند.
8- در مجموع این سازمان با ما همان طور رفتار می کند که ما برای آن کار می کنیم .
9- مقررات این سازمان طوری است که حتی باید به خاطر یک خراش کوچک به پزشک مراجعه کرد .
10- پیش بینی ها هر چه باشد ، مطمئن هستم حوادثی اتفاق خواهد افتاد .
11- کارگران ، بیشتر از آن چه سازمان به آن ها می رید ، خود را وقف سازمان نمی کنند .
12- سازمان ، به کارهای خیریه بیشتر علاقه نشان می دهد .
13- رعایت مقررات ، به نحو خطرناک گسترش می یابد .
14- در این سازمان ، فکر نمی کنم که با متقاضیان شغل مودبانه رفتار شود .
15- بسیاری از توصیه های جالب، از جانب روسا نادیده گرفته می شود .
16- رئیس من ، همه پست ها را به دوستان خود می دهد .
17- سازمان به جای این که افراد شاغل را ارتقا دهد ، برای تصدی مشاغل بالا از خارج استخدام می کند .
18- در این سازمان ، برای پیشرفت ، باید با افراد خاصی رابطه برقرار کرد .
19- در بلند مدت ، این سازمان بر کارکنان سوار می شود .
20- در این سازمان ، دستمزد به نحو وحشتناکی پایین است .
21- در این سازمان، هر فرد درستکاری شکست می خورد .

پرسشنامه فرسودگی شغلی مزلاچ

برای این پرسشنامه دو نوع مقیاس قابل استفاده است .
الف : مقیاس فراوانی : هرگز (صفر) ؛ چندبار در سال (1) ؛ یک بار در ماه (2) ؛ چند بار در ماه (3) ؛ یک بار در هفته (4) ؛ چند بار در هفته (5) ؛ و هر روز (6)
ب: مقیاس شدت : هرگز (صفر) ؛ خیلی کم (1) ؛ کم (2) ؛ متوسط (3) ؛ متوسط بالا (4) ؛ زیاد (5) ؛ و خیلی زیاد (6)
1- احساس می کنم کارم به لحاظ روانی توان و نیروی مرا گرفته است .
2- در پایان یک روز کاری احساس می کنم مورد سوء استفاده قرار گرفته ام .
3- صبح روزی که باید سرکار بروم از تصور رفتن به سر کار احساس خستگی می کنم.
4- به آسانی می توانم احساسات دانشجویان ( دانش آموزان) را درک کنم.
5- احساس می کنم با برخی از دانشجویان (دانش آموزان) به صورت اشیایی بدون شخصیت انسانی برخورد می کنم.
6- کار با دانشجویان (دانش آموزان) برای تمام روز واقعا برایم سخت و طاقت فرساست .
7- احساس می کنم به راحتی می توانم با مشکلات دانشجویان (دانش آموزان) به راحتی کنار بیایم.
8- احساس می کنم کارم به لحاظ روانی توان و نیروی مرا گرفته است .
9- احساس می کنم از طریق شغلم بر زندگی دانشجویان ( دانش آموزان) تاثیر مثبت می گذارم.
10- از زمانی که این شغل را انتخاب کرده ام نسبت به دیگران بی تفاوت شده ام .
11- از این نگرانم که این شغل مرا نسبت به مردم سنگدل کند.
12- احساس می کنم سرشار از نیرو و انرژی هستم.
13- شغلم باعث شده که احساس بیهودگی کنم .
14- احساس می کنم کار را به سختی انجام می دهم.
15- واقعا برایم مهم نیست بر سر بعضی از دانشجویان (دانش آموزان) چه می آید.
16- سرو کار داشتن با دانشجویان ( دانش آموزان) سخت است و مرا تحت فشار روانی قرار می دهد.
17- به آسانی می توانم محیط آرامی برای دانشجویان ( دانش آموزان) فراهم کنم .
18- پس از کار با دانشجویان (دانش آموزان) احساس نشاط و شادمانی می کنم.
19- شغلم دست آوردهای مهم و با ارزشی برایم داشته است .
20- احساس می کنم به آخر خط رسیده ام.
21- در حیطه شغلی خود با مشکلات عاطفی و روانی بسیار با متانت برخورد می کنم .
22- احساس می کنم دانشجویان (دانش آموزان) برای برخی از مشکلات مرا مقصر می دانند.

پرسشنامه سبک رهبری سالزمن (SALZMAN)

عبارات زیر، جنبه های مختلف رفتار رهبر را نشان می دهد. در زیر گزینه ای را که بیانگررفتار شما به عنوان یک رهبر است، انتخاب نمایید.
1= هرگز ... 2= به ندرت ...3= گاهی اوقات ... 4= غالبا ... 5= همیشه
1. من به عنوان سخنگوی گروه عمل می کنم..
2. من کارکنان را به اضافه کاری تشویق می کنم.
3. من به افراد تحت نظارت خود آزادی عمل در انجام دادن کار می دهم.
4. من افراد را تشویق می کنم تا از رویه های ثابت و واحدی استفاده کنند.
5. من به افراد تحت نظارتم، اجازه می دهم که در حل مساله ، از قضاوت فردی خود استفاده کنند.
6. من به افراد تحت نظارتم تاکید می کنم که از گروه های رقیب پیشی بگیرند.
7. من به عنوان نماینده گروه صحبت می کنم.
8. من کارکنان را به تلاش بیشتر ترغیب می کنم.
9. من تلاش می کنم افکار و اندیشه های خود را در گروه مطرح نمایم.
10. من به افراد تحت نظارتم آزادی می دهم تا کارشان را به گونه ای که فکر می کنند، بهتر است؛ انجام دهند.
11. من برای ارتقا یافتن در سازمان، به سختی کار می کنم.
12. من ابهامات و به تعویق افتادن کارها و نامشخص بودن وضعیت را تحمل می کنم.
13. اگر در محل کار ما میهمانی نیز حضور داشته باشد، با این حال من برای اعضای گروه گروه صحبت می کنم و نظراتم را ابراز می دارم.
14. من کارها را یک گام سریعتر انجام می دهم.
15. من افراد را در چرخش شغلی آزاد می گذارم و اجازه می دهم آنها در مشاغل مختلف گردش کنند.
16. وقتی در گروه تنش ایجاد می شود، آن را فرو می نشانم.
17. وقتی اطلاعات به صورت تفصیلی و جزیی است، من در جزئیات گرفتار می شوم و سر در گم می شوم.
18. در جلسات و ملاقات هایی که در خارج از سازمان دارم، گروه را معرفی می کنم.
19. من از دادن آزادی عمل به اعضا اکراه دارم.
20. من خودم تصمیم می گیرم که چه چیزی باید انجام شود و چگونه باید انجام گیرد.
21. من برای افزایش تولید و خدمت ، افراد را تحت فشار قرار می دهم.
22. من به افراد تفویض اختیار می نمایم.
23. کارها معمولا همان طور که پیش بینی کرده ان، انجام می گیرند.
24. به افرادگروه اجازه می دهم که از ابتکار فردی در کار، استفاده کنند.
25. انجام دادن وظایف خاصی را به اعضای گروه محول می کنم.
26. من برای ایجاد تغییرات تمایل دارم.
27. از اعضای گروه می خواهم که سخت تر کار کنند.
28. من اعتماد و اطمینان دارم که افراد تحت نظارتم به درستی قضاوت می کنند.
29. من برنامه کاری را که می بایستی انجام شود، برنامه ریزی می کنم.
30. من از تشریح کردن اقداماتم امتناع می ورزم.
31. افراد را توجیه می کنم که افکار و اندیشه هایم به صلاح آنهاست.
32. به افراد گروه برای تعیین سرعت و مراحل کار مربوط به خودشان، آزادی عمل می دهم.
33. اصرار دارم که افراد گروه رکوردهای قبلی خود را بشکنند.
34. من بدون مشورت با گروه عمل می کنم.
35. از اعضای گروه می خواهم که استانداردهای قانونی و مقررات را رعایت کنند.

پرسشنامه جو سازمانی نوآورانه

این پرسشنامه شامل 24 جمله توصیفی در مورد سازمان شما است. لطفا توجه به مقیاس زیر، نظر خود را اعلام نمایید.
1= کاملا مخالف ... 2= مخالف ...3= متوسط ... 4= موافق ... 5= کاملا موافق
1. در این سازمان خلاقیت تشویق می شود.
2. توانایی کارکنان در انجام دادن کارها به شکل خلاقانه از سوی مدیران مورد توجه قرار می گیرد.
3. در این سازمان به کارکنان اجازه می دهند تا مشکلات مشابه و یکسانی را به روش های متفاوت حل و فصل نمایند.
4. وظیفه اصلی کارکنان این سازمان این است که از دستورها و فرامین رده های بالای سازمان تبعیت کنند.
5. در این سازمان اگر یکی از کارکنان بخواهد متفاوت از دیگران عمل کند با مشکل مواجه می شود.
6. این سازمان را می توان به عنوان سازمانی انعطاف پذیر و هماهنگ با تغییرات روز توصیف کرد.
7. در این سازمان فردی نمی تواند بدون برانگیختن خشم دیگران کارهایی را انجام دهد که با اطرافیانش تفاوت زیادی داشته باشد.
8. بهترین روش برای پیشرفت در این سازمان فکر کردن و عمل کردن مطابق با انتظارات و خواست های سازمان است.
9. در این سازمان از کارکنان انتظار می رود که با مشکلات به شیوه یکسانی مواجه شوند.
10. این سازمان تغییر و تحول را با آغوش باز می پذیرد.
11. مسئولان و مدیران این سازمان به حقوق کارکنان احترام می گذارند.
12. در این سازمان ما از روش های تجربه شده و ثابت تبعیت می کنیم.
13. در این سازمان بیشتر بر وضعیت موجود تاکید می شود تا ایجاد تغییر و تحول.
14. در این سازمان کارکنان برای ایجاد اندیشه های جدید، مساعدت و کمک های خود را در اسرع وقت در اختیار افراد خلاق و نوآور قرار می دهند.
15. در این سازمان منابع و امکانات کافی برای خلاقیت و ابتکار اختصاص داده شده است.
16. توانایی کارکنان در انجام دادن کارها به شکل خلاقانه از سوی مدیران مورد توجه قرار می گیرد.
17. در این سازمان زمان کافی برای پی گیری اندیشه های خلاق وجود دارد.
18. نبودن امکانات مالی برای پی گیری برای پی گیری اندیشه های خلاق یک مشکل عمده در این سازمان است.
19. در این سازمان کمبود منابع انسانی مانع بروز خلاقیت و ابتکار است.
20. این سازمان وقت آزاد و کافی در اختیار من قرار می دهد تا اندیشه های خلاق خود را در طول روز پی گیری کنم.
21. در این سازمان نظام پاداش دهی به صورتی است که خلاقیت و ابتکار را مورد تشویق قرار دهد.
22. این سازمان عموما افراد خلاق را شناسایی می کند.
23. در این سازمان نظام پاداش دهی به سود کسانی تمام می شودکه به کار جدید نمی پردازند.
24. این سازمان جو مناسبی را برای پرورش خلاقیت فراهم می آورد.

پرسشنامه عملکرد شغلی (پاترسون)

این پرسشنامه شامل 15 جمله توصیفی است. نظر خود را با توجه به مقیاس زیر مشخص نمایید.
1= به ندرت ... 2= اغلب ...3= گاهی ... 4= همیشه
1. انضباط و مقررات اداری را رعایت می کنم.
2. نسبت به کاری که قبول کرده ام، احساس مسئولیت می نمایم و خود را مسئول عواقب آن می دانم.
3. بدون نظارت مافوق صادقانه کار می کنم.
4. نسبت به کارم دلسوز هستم و سعی می نمایم که آن را با کیفیت مطلوب ارائه دهم.
5. کاری را که بر عهده گرفته ام، برای حصول نتیجه و دلگرمی پی گیری می کنم.
6. در کارم جدی هستم، ارزش آن را حفظ می کنم و در رفع مشکلات کاری می کوشم.
7. با مراجعان و متقاضیان با احترام رفتار می کنم و در رفع مشکلات آنان می کوشم.
8. در مواقعی که فوریتی پیش آید و یا مسائل انسانی مطرح شود، از خود فداکاری و ایثار نشان می دهم.
9. در افزایش معلومات شغلی خود می کوشم.
10. اشتباهات خود را می پذیرم.
11. در حفظ اسرار شغلی خود کوشش می کنم.
12. رعایت حال همکاران خود را نموده و به حقوق انها احترام می گذارم و نسبت به آنها حس همکاری دارم.
13. سعی می کنم اطلاعات شغلی خودم را به دیگران منتقل کنم.
14. از اتلاف وقت و انجام دادن کارهای بیهوده خودداری می کنم.
15. از وسایل کار مواظبت نموده و در مصرف آنها صرفه جویی می کنم.

هوش هیجانی

تراویس .براد بری و جین . گریوز
Emotional Intelligence : by Brad berry & Greaves
ارزیابی واقعی و دقیق مهارتهای هوش هیجانی به اراده شما برای پاسخ دهی دقیق و صادقانه وابسته است . برای این کار باید عمیقا فکر کنید که در وضعیت های مختلف چگونه رفتار می کنید. توجه کنید: وضعیت های مختلف نه در وضعیت هایی که به خوبی از عهده آن ها بر می آیید.
الف. ابتدا از طرز تفکر و رفتار خود در وضعیت های مختلف، در ذهنتان تصویری واضح و شفاف ایجاد کنید.
ب. بعد، صادقانه بگویی که هر چند وقت یکبار یا با چه فراوانی رفتار ذکر شده در سؤال را انجام می دهید.
برای هر یک از عبارات زیر، بر اساس تعداد دفعاتی که برایتان پیش می آید ئر خانه مربوط به آن علامت ضربدر بزنید.

	هرگز	بندرت	گاهی	معمولا	تقریبا همیشه	همیشه
1) به توانایی های خود اعتماد دارید.
2) ناتوانایی ها و نارسایی های خود را می پذیرید.
3) هیجان های خود را، هنگامی که پیش می آیند، درک می کنید.
4) تاثیر رفتار خود در دیگران را متوجه می شوید.
5) تاثیر دیگران درحالت هیجانی خود را درک می کنید.
6) خودتان در شرایط سختی که با آن ها روبرو می شوید، نقش دارید.
7) می توان روی شما حساب کرد.
8) با استرس، خوب کنار می آیید.
9) تغییر را زود می پذیرید.
10)دلسردی را بدون ناراحتی تحمل می کنید.
11)قبل از تصمیم گیری، راه حل های مختلف را در نظر می گیرید.
12)سعی می کنید از هر وضعیتی ، چه خوب و چه بد، حداکثر استفاده را ببرید.
13)در برابر میل به حرف زدن یا عمل کردن، هنگامی که باعث بد تر شدن اوضاع می شود، مقاومت می کنید.
14)وقتی ناراحت می شوید، کارهایی را انجام می دهید که بعدا پشیمانی می آورند.
15)وقتی از چیزی ناراحت هستید، دیگران را از خود می رنجانید.
16)انتقاد را می پذیرید.
17)احساسات دیگران را درک می کنید.
18)به سرعت جو حاکم بر اتاق را متوجه می شوید.
19)منظور طرف مقابل را واقعا متوجه می شوید.
20)در بین جمع و در کارهای اجتماعی گوشه نشین و ساکت هستید.
21)در وضعیت های دشوار مستقیما با دیگران رو در رو می شوید.
22)با دیگران به خوبی کنار می آیید.
23)به طور واضح و موثر با دیگران ارتباط برقرار می کنید.
24)به دیگران نشان می دهید که آنچه احساس می کنید برایتان مهم است.
25)به طور موثر تعارض و مشکل را حل می کنید.
26)برای کنترل موثر تعامل ها ، به احساسات طرف مقابل توجه نشان می دهید.
27)برای بهتر کنار آمدن با دیگران، درباره آنها اطلاعات بیشتری به دست می آورید.
28)منظور یا احساس خود را به دیگران توضیح می دهید.