نحوه تهیه فرم پروپوزال
برای
نگارش پروپوزال ابتدا باید فرم پروپوزال را تهیه کنید. هیچ فرم پروپوزال واحدی برای
دانشگاه آزاد یا سراسری وجود ندارد. برای تهیه فرم پروپوزال پایان نامه کارشناسی
ارشد و دکتری باید به واحد آموزش دانشکده یا سایت رسمی دانشگاه خود رجوع
کنید.
بخش اول: عنوان تحقیق و مشخصات
پژوهشگر
بخش اول پرروپوزال اطلاعات مربوط به عنوان پژوهش، مشخصات فردی
پژوهشگر، اساتید راهنما و مشاور، مشخصات دانشگاه و وضعیت تحصیلی پژوهشگر است.
همچنین عنوان پایان نامه به فارسی و لاتین ارائه میشود.
بیان مساله تحقیق
مهمترین بخش
پروپوزال بیان مساله است. در بیان مساله باید موضوع به لحاظ علمی تشریح شده و دقیقا
روشن کنید در هدف پایان نامه چیست. ادبیات پژوهش نیز بعضا در این بخش میآید. حجم
مطالب این قسمت بهتر است در حد یک تا 2 صفحه باشد.
اهمیت و ضرورت تحقیق
اهمیت و
ضرورت تحقیق به معنای آشکارسازی دلایل انتخاب موضوع مورد بررسی است. هرچقدر دلایل
انتخاب موضوع، مستندتر و با جزئیات بیشتر باشد ارزش آن بیشتر خواهد بود. آمار و
ارقام مندرج در بیان مساله نیز باید مستند باشد.
ادبیات پژوهش (پیشینه پژوهش)
در
این بخش به ارائه مطالعات مشابه که قبلاً توسط پژوهشگران دیگر صورت گرفته پرداخته
می شود. نظر به تاکید جوامع علمی بر اطلاعات دست اول در برخی از فرمهای پروپوزال
بخش ادبیات پژوهش در همان قسمت بیان مساله ارائه میشود.
جنبه جدید بودن موضوع
در حد یک
یا دو پاراگراف باید نشان دهید که موضوع پایان نامه یک موضوع جدید است و کاری
تکراری صورت نمیگیرد.
اهدف، فرضیه ها و سوالات تحقیق
تهیه اهداف تحقیق مهمترین بخش تحقیق است. براساس اهداف تحقیق باید فرضیه های
تحقیق یا شوالات تحقیق را تدوین کرد. دقت کنید برخی از فرمهای پروپوزال حاوی بخش
سوالات تحقیق و هم بخش فرضیه های تحقیق هستند. این رویکرد کاملا غلط
است.توضیح کامل این قسمت در پست های بعدی-قسمت
الف
مدل مفهومی تحقیق
نمودار
گرافیکی و نمایه شماتیک رابطه متغیرها به نحوی روشن و قابل تحلیل است. برای طراحی
مدل مفهومی ابتدا موضوع را به مولفههای آن تجزیه کنید. هر مولفه یک متغیر است. حال
متغیرهائی که بر این مولفهها موثرند یا از آنها تاثیر میپذیرند را فهرست کنید.
حال تنها کار باقی مانده ترسیم یک تعداد پیکان جهت نمایش جهت تاثیرات
است.
روش تحقیق
در این بخش باید نوع
پژوهش (براساس هدف و روش) تشریح شود. همینطور جامعه آماری، نمونه آماری، روش
نمونهگیری، مقیاس سنجش و روشهای آماری تجزیه و تحلیل دادهها بیان شود.
فهرست منابع
در پایان فهرست
منابع مورد استفاده را به ترتیب منابع فارسی و لاتین معرفی کنید. روشهای مختلفی
برای نوشتن فهرست منابع وجود دارد. یکی از روشها معتبر استفاده از فهرست نویسی
براساس روش APA است.
برخی را عقیده بر این است که علم همان روش است. در
هر حال می توان به خوبی پذیرفت که هیچ علمی فاقد روش نیست و دست آورد های هر پژوهش
علمی به همان نسبت حائز ارزشند که با روشهائی درست اخذ شده باشند(ساروخانی،1382).
از رهگذر پژوهش و تجربه است که نا آزموده در بوته آزمایش قرار میگیرد و در ژرفنای
تاریک نا آگاهی، بارقه روشن اکتشاف و آگاهی تلألو می یابد.
روش معادل فارسی واژه
method (مشتق از واژه یونانی rσοО یعنی در طول و taεm یعنی راه) به معنای دقیق "در
پیش گرفتن راهی" و یا معین کردن گامهائی است که برای رسیدن به هدفی میباید با نظمی
خاص برداشت(خاکی،1378).
پژوهش و روش علمی اگر یک چیز نباشند کاملا نزدیک و
وابسته به یکدیگرند(هومن،1373). روش علمی یا روش پژوهش علمی، فرایند جستجوی منظم
برای مشخص ساختن یک موقعیت نا معین است(بازرگان و دیگران،1376). در نهایت باید
اذعان نمود دستیابی به هدف های علم یا شناخت علمی میسر نخواهد شد مگر زمانی که با
روش شناسی درست صورت پذیرید. به عبارت دیگر پژوهش از حیث روش است که اعتبار می یابد
نه موضوع پژوهش(خاکی،1378).
شناخت شناسی نخستین گام و سنگ بنای آشنائی با روشهای پژوهش است. روشهای شناخت متعدد است و قدمتی به بلندای تاریخ بشر دارد. برای نمونه شناخت از طریق سیر و سلوک و عرفان یا شناخت از طریق مراجعه به افراد با صلاحیت از راه های کسب معرفت می باشند اما در روشهای تحقیق با دو رویکرد اصلی از شناخت مواجه هستیم:
رویکرد خردگرایانه یا Rationalistic approach:
این رویکرد بر پایه قدرت تفکر استوار است و فرض بنیادی این روش آن است که عقل قادر به شناخت همه پدیده ها می باشد. استدلال قیاسی یعنی رسیدن از کل به جز اساس رویکرد خردگرایانه است که با مطالعات ارسطو آغاز شده است.
رویکرد تجربی یا طبیعت گرایانه یا Naturalistic approach:
این پارادایم بر پایه اصول پوزیتیویسم (Positivism) استوار است یعنی فرض می شود واقعیت چیزی است که فرد می تواند به وسیله حواس خود آن را تجربه کند. بنابراین می توان متغیرهای یک پدیده پیچیده را به طور جداگانه مورد بررسی قرار داد. استدلال استقرائی یعنی رسیدن از جز به کل اساس رویکرد تجربی است که در دوران رنسانس در برابر رویکرد خردگرایانه مطرح شد.
هر پژوهش علمی دارای دو مرحله است . مرحله اول با استدلال قیاسی شروع می شود و در مرحله دوم با استدلال استقرائی به پایان می رسد:
مرحله اول (استدلال قیاسی) : مبانی نظری و پیشینه پژوهش --> فرضیه سازی --> تدوین گویه ها و سنجه های هر فرضیه
مرحله دوم (استدلال استقرائی) : جمع آوری، تلخیص و تجزیه و تحلیل داده ها --> نتیجه گیری و فرضیه سازی
روشهای پژوهش در علوم رفتاری را معمولا با توجه به دو ملاک هدف و ماهیت تقسیم بندی می کنند (حافظ نیا،1382).
براساس هدف پژوهش ها به پژوهش های بنیادی و کاربردی تقسیم می شوند. البته زهره سرمد معتقد است پژوهش ها براساس هدف به سه دسته تقسیم می شوند: تحقیق بنیادی، تحقیق کاربردی و تحقیق و توسعه. با عنایت به توضیحات زیر می توان گفت تحقیق و توسعه خود یک نوع تحقیق کاربردی است.
- تحقیق بنیادی: پژوهشی است که به کشف ماهیت اشیاء پدیدهها و روابط بین متغیرها، اصول، قوانین و ساخت یا آزمایش تئوریها و نظریهها میپردازد و به توسعه مرزهای دانش رشته علمی کمک مینماید. هدف اساسی این نوع پژوهش تبیین روابط بین پدیده ها، آزمون نظریه ها و افزودن به دانش موجود در یک زمینه خاص است. برای مثال "بررسی رابطه اعتماد و تعهد در روابط صنعتی" یک نمونه تحقیق بنیادی است. سطح گفتمان کلی و انتزاعی در حوزه یک علم است. تحقیق بنیادی می تواند نظری یا تجربی باشد.
تحقیق بنیادی نظری از روشهای استدلال عقلانی و قیاسی استفاده میکند و بر پایه مطالعات کتابخانهای انجام میشود. تحقیق بنیادی تجربی از روشهای استدلال استقرائی استفاده میکند و بر پایه روشهای میدانی انجام میشود.
- تحقیق کاربردی: پژوهشی است که با استفاده از نتایج تحقیقات بنیادی به منظور بهبود و به کمال رساندن رفتارها، روشها، ابزارها، وسایل، تولیدات، ساختارها و الگوهای مورد استفاده جوامع انسانی انجام میشود. هدف تحقیق کاربردی توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. در اینجا نیز سطح گفتمان انتزاعی و کلی اما در یک زمینه خاص است. برای مثال "بررسی میزان اعتماد مشتریان به سازمان فرضی" یک نوع تحقیق کاربردی است.
سرمد معتقد است پژوهش ها براساس نحوه گردآوری داده ها به دو دسته تقسیم می شوند: تحقیق توصیفی و تحقیق آزمایشی
- تحقیق توصیفی یا غیر آزمایشی شامل 5 دسته است: پیمایشی، همبستگی، پس رویدادی، اقدام پژوهی، بررسی موردی
- تحقیق آزمایشی به دو دسته تقسیم می شود: تحقیق تمام آزمایشی و تحقیق نیمه آزمایشی