پرسشنامه

پرسشنامه

•  پرسشنامه شامل دسته ای از پرسش هاست که برطبق اصول خاصی تدوین گردیده است و به صورت کتبی یه افراد ارائه می شود و پاسخگو بر اساس تشخیص را خود جواب ها رادر آن می نویسد. هدف از ارائه پرسشنامه  کسب اطلاعات معین در مورد موضوعی مشخص است. بزرگ بودن گروه یا جامعه مورد مطالعه یکی از دلایل مهم برای استفاده از پرسش نامه است چه امکان مطالعه نمونه های بزرگ را فراهم می آورد. کیفیت تنظیم پرسشنامه دربدست آمدن اطلاعات صحیح و درست و قابل تعمیم بسیار با اهمیت است.

• بر اساس نحوه اجرای پرسش نامه و نیز نوع سوالات پرسشنامه  می توان آنرا به دستجات متفاوت تقسیم نمود.

•          طبقه بندی بر اساس ماهیت پرسشنامه :

•  پرسشنامه باز: در این نوع پرسشنامه با سوالات باز روبرو هستیم.در اینجا پاسخگو می تواند بدون محدودیت هرپاسخی را که مد نظرش باشد در مورد آن پرسش بنویسد و یا در آن زمینه توضیح دهد. در اینگونه سوالات ، اطلاعات دقیق تر، کامل تر و دارای ارزش بیشتر هستند ولی طبقه بندی و نتیجه گیری از آنها مشکل تر و له تجربه زیاد نیازمند است.

•  پرسشنامه بسته :   پرسش های بسته در این نوع پرسشنامه ارائه می شود.برای هر پرسش تعدادی گزینه و پاسخ انتخاب شده است که فرد پاسخ دهنده باید یکی از آنها رابه عنوان پاسخ بگزیند.هریک از پاسخ ها به گونه ای تنظیم شده است که در عین منطقی بودن برای آن سوال از پاسخ مربوط به دیگر سوالات مجزاست. در اینجا پاسخ ها را می توان به سرعت نوشت و تجزیه و تحلیل و طبقه بندی پاسخ ها نیز ساده تر است اما اطلاعات به دقت و کاملی پرسش نامه باز نیست.

•          طبقه بندی بر اساس نحوه اجرا

•           پرسشنامه همراه با مصاحبه :  این پرسشنامه همان مصاحبه انعطاف ناپذیر است که به صورت حضوری پرسش ها از افراد پرسیده می شود و پاسخ ها را پرسشگر در برگه پرسشنامه وارد می کند.

•           پرسشنامه خود ایفا : پرسشنامه در اختیار فرد یا گروه قرار می گیرد و فرد به تنهائی و یا به صورت گروهی یه پرسش ا پاسخ می دهند .

•            پرسشنامه پستی :  پرسشنامه برای افراد از طریق پست ارسال می شود . فرد پس از تکمیل آنرا برای محقق عودت می دهد.

•            پرسشنامه الکترونیک :  در این نوع از پرسشنامه که به تازگی موارد استفاده از آن گسترش یافته است ، محقق با استفاده از شبکه های اطلاع رسانی و اینترنت ، اقدام به ارسال پرسشنامه الکترونیک برای افراد می کند و افراد پاسخ ها را در همان پرسشنامه وارد و با پست الکترونیک برای محقق باز می گردانند.در برخی موارد ممکن است افراد نسخه ای از پرسشنامه را چاپ کرده و بعد از پاسخگوئی به شکل پستی باز گردانند.

•          نکات مهم در طراحی پرسشنامه

•           داشتن یک مقدمه رسا ، جذاب و واضح در ابتدای پرسشنامه

•           وجود پرسش های قابل فهم و خالی از ابهام

•           خودداری از پرسش های طولانی و وقت گیر و دوپهلو

•           خودداری از واژه ها و لغات نامانوس و نامفهوم

•           طراحی پرسشنامه زیباودوراز کلمات زشت و زننده و تا جای ممکن دوستانه

•           محدود بودن پرسش های زمینه ای

•           قرار دادن پرسش های حساس و مهم در پایان پرسش نامه

•           هر سوال فقط به یک موضوع اختصاص داشته باشد

•           استفاده از پرسش های باز و بسته به همراه هم

•           قرار دادن تمام پاسخ های ممکن برای پرسش های بسته

•          مزایای پرسشنامه

•          عدم نیاز به شحص مصاحبه کننده ، بنابراین عدم تاثیر وجود چنین شخصی

•           ساده و ارزان

•           سادگی طبقه بندی و تجزیه و تحلیل

•           دقت یشتر پاسخ ها بواسطه محرمانه ماندن افراد

•           امکان تنجام مطالعات بزرگ

•           یکسان بودن شرایطردر زمان تکمیل

•          معایب پرسشنامه

•           عدم قابلیت استفاده برای بی سوادان

•           درک نکردن مفهوم سوال

•           امکان  ارائه تصویر کاذب توسط فرد از خود

•           کاهش درصد پاسخ های رسیده در پرسشنامه پستی

•           در هنگام نوشتن پرسشنامه باید  دقت نمود تا ابتدا از پرسش های زمینه ای استفاده گردد و سپس به پرسش هائی که در زمینه موضوع طراحی شده اند ، رسید.

روائی و پایائی

ابزاری که برای جمع آوری داده ها مورد استفاده قرار میگیرد درمرحله نخست باید از روایی (اعتبار) برخوردار باشند و درمرحله دوم باید پایایی ( اعتماد ) داشته باشند .

• روائی بدین معناست که روش یا ابزار به کار رفته تا چه حدی قادر است خصوصیت مورد نظر را درست اندازه گیری کند .

• مثال: اگر بخواهیم شیوع کم وزنی هنگام تولد را در نوزادان یک زایشگاه بدانیم ، باید همه نوزادان تولد یافته را وزن کنیم . برای این کار می بایست از ترازوی مخصوص توزین نوزاد و آنهم ترازوی استاندارد استفاده شود

• پایایی قابلیت تکرار روش یا ابزار اندازه گیری است . اگر روشی از پایایی برخوردار نباشد ، داده های گردآوری شده روایی ( اعتبار ) نیز نخواهند داشت  .

• مثال :در مثال بالا باید دید با چند بار وزن کردن آیا وزن یک کودک را در هر مرحله مشابه وزن قبلی نمایش میدهد.